Page 36 - geografia 6

Szerokość geograficzna północna i południowa
Równoleżnik o wartości 0° (równik) przebiega w połowie drogi między biegunami (90°) i dzieli Ziemię
na półkulę północną i południową. Pozostałe równoleżniki występują parami – po jednym na półkuli
północnej i południowej. Równoleżnik o wartości 45° położony na półkuli północnej będzie miał swój
odpowiednik na półkuli południowej, na którym także wszystkie punkty będą miały szerokość geograficz-
ną 45°. Aby odróżnić od siebie dwa punkty o tej samej wartości szerokości geograficznej, a położone na
różnych półkulach, do wartości równoleżnika w stopniach dopisujemy nazwy kierunków geograficznych.
Najczęściej stosuje się skróty międzynarodowe: N (North) i S (South), np. 45°N. Poprawny jest także za-
pis z nazwami polskimi, np. 45° szerokości geograficznej północnej (45° szer. geogr. płn.).

80°N biegun północny 90°N
70°N
60°N
50°N wartości szerokości geograficznej
Na podstawie rysunku wskaż: 40°N rosną w stronę bieguna północnego
• równoleżnik, na którym 30°N Zwrotnik Raka – szerokość geograficzna północna
wszystkie punkty mają 20°N
szerokość geograficzną 0°; 10°N
• przebiegające po oceanie 0° Równik szerokość geograficzna 0°
lub morzu fragmenty dwóch 10°S
równoleżników opisanych 20°S
wartością 30°; 30°S Zwrotnik Koziorożca wartości szerokości geograficznej
rosną w stronę bieguna południowego
• dwa punkty na różnych 40°S – szerokość geograficzna południowa
kontynentach mające 50°S 60°S
szerokość geograficzną 10°S. 70°S 80°S biegun południowy 90°S

Określanie i odczytywanie szerokości geograficznej na globusie i na mapie

Szerokość geograficzną możemy odczytać zarówno z globusa, mapy świata, jak i mapy wybranego obszaru.
Na globusie lub na mapie świata łatwo też porównywać szerokość geograficzną danych miejsc. Nietrudno
ocenić, które miejsca mają taką samą szerokość geograficzną (np. Lizbona i Louisville [czyt. luevel]), a które
są w porównywalnej odległości od równika (np. Lizbona i Bahía Blanca [czyt. baija blanka]) czy bieguna.

120° 60° 0° 60° 120° 180°
80° Reykjavík
70° 60° 60° 60°
60° 60°
Reykjavík R Reykjavíkeykjavík
50° Louisville Lizbona
Louisville 40°
Lizbona 30° 50°
20° 0° 0° 50°
10°
0°
40° 40°
10° Bahía Blanca
Lizbona
20° Lizbona
30° 60° 60°
Bahía Blanca 40°
50° 30° 30°
120° 60° 0° 60° 120° 180°
Na globusie i w atlasie (na mapach wykonanych w różnych skalach) odszukaj Pragę. Na mapie Europy w atlasie
porównaj szerokość geograficzną Bratysławy i Pragi.

34

0702_881340_Geografia_6_.indd 34 04.07.2019 11:34:42