Page 37 - geografia 6

Gdy korzystamy z atlasu, często używamy map, które pokazują jedynie wycinki powierzchni Zie-
mi. Lizbonę i Reykjavík [czyt. rejkjawik] znajdziemy na mapie Europy, natomiast Luisville na mapie
Ameryki Północnej. Aby porównać położenie miast względem równika, należy odczytać ich szerokość
geografi czną. Na mapach wykonanych w małej skali szerokość geografi czną odczytujemy z dokładno-
ścią do 1°. Jeśli jednak skala mapy jest duża, szerokość geografi czną można odczytać z dokładnością do
minut – należy pamiętać, że 1° (1 stopień) dzieli się na 60 (60 minut).

30° 20° 10° 0° 10° 20° 30° 40° 50° 60°
Krok po kroku
60°
60°
Jak odczytać szerokość geograficzną równoleżnik 60°
danego punktu na mapie z dokładnością
do jednego stopnia
55°
(na przykładzie Brukseli) równoleżnik 55°
54°
53° 50°
50° 52°
51° równoleżniki co 1°
1 Na mapie szerokość geograficzną określają równo- równoleżnik 50°
Bruksela 51°
leżniki. Odszukaj, gdzie na mapie opisano wartości
równoleżników (czasem są one podane na równoleż-
nikach, a czasem z boku mapy). 40° 40°

2 Jeśli dany punkt nie znajduje się na widocznym na ma-
pie równoleżniku, należy odczytać szerokość geogra-
ficzną równoleżników, między którymi leży ten punkt. 20° na zachód od Greenwich na wschód od Greenwich0° 10° 20° 30°
Bruksela znajduje się między 50° a 60°.

3 Oszacuj, na którym równoleżniku znajduje się dany punkt. Można to zrobić, wyznaczając miejsca, w których powinny
przebiegać kolejne równoleżniki, które nie są narysowane na mapie. W tym celu podziel odległość między dwoma za-
znaczonymi równoleżnikami na pół. Na przykład w połowie drogi między 50° a 60° powinien przebiegać równoleżnik
55°. Jeśli dany punkt nie znajduje się na tym równoleżniku, odcinek między równoleżnikami 50° a 55° należy podzielić
na pięć równych części, czyli wyznaczyć równoleżniki co 1°, po czym sprawdzić, na którym z nich leży dany punkt.

4 Wiemy, że równik dzieli Ziemię na dwie półkule: północną i południową. Ustal, na której półkuli znajduje się dany
punkt. W tym celu sprawdź, w którym kierunku geograficznym rosną opisane na równoleżnikach wartości szeroko-
ści geograficznej. Jeśli rosną w kierunku północnym, to szerokość geograficzna jest północna (N) – czyli punkt leży
na półkuli północnej. Jeśli rosną w kierunku południowym, to punkt leży na półkuli południowej – to znaczy, że ma po-
łudniową szerokość geograficzną (S). Bruksela ma szerokość geograficzną północną, ponieważ wartości szerokości
geograficznej zapisane na równoleżnikach na mapie rosną w kierunku północnym.

5 Zapisz współrzędną geograficzną, używając znaku stopnia i określenia półkuli, na której dany punkt się znajduje
(N lub S). Dla Brukseli: 51°N (z dokładnością do 1°). Poprawny odczyt zapisu brzmi: Szerokość geograficzna Brukseli
wynosi 51° szerokości geograficznej północnej.

35
35

0702_881340_Geografia_6_.indd 35 04.07.2019 11:34:42