Page 25 - geografia 7

1.4 Rzeki Polski na tle rzek Europy

Podejmij temat z Jak rzeka może oddziaływać na działalność człowieka? Podaj przykłady
pozytywnego i negatywnego wpływu.
z Od czego zależy ilość wody w rzece w ciągu roku?

System rzeczny System rzeczny – rzeka główna
z wpadającymi do niej dopływami.
Rzeki to wody płynące w zagłębieniu zwanym korytem. Rzeka główna
wraz ze swoimi dopływami tworzy system rzeczny. Za główną uznaje się Obszar bezodpływowy – obszar,
który nie ma połączenia przez rzeki
tę rzekę, która wpływa bezpośrednio do morza lub – rzadziej – do obszaru z morzem lub oceanem; wody spływają
bezodpływowego (tj. jeziora, na teren pustyni lub inny obszar, który nie ma z niego np. do jeziora.
połączenia z morzem). Istotny jest sposób rozstrzygania, która z łączących Dorzecze – obszar, z którego wody
się rzek jest główną, a która – jej dopływem. Kryterium nie stanowi długość spływają do jednej rzeki.
cieku, ale wielkość przepływu, czyli ilość wody, którą niesie rzeka.
Obszar, z którego wody spływają do jednej rzeki i jej dopływów, nazywamy Dział wodny – granica dorzecza,
jest linią przebiegającą najczęściej
dorzeczem. Granicą dorzecza jest dział wodny. Wszystkie dorzecza, z któ- po grzbietach wzniesień; oddziela
rych wody są odprowadzane do wspólnego zbiornika, nazywamy zlewiskiem. ona obszary, z których wody spływają
Większość obszaru Polski należy do zlewiska Morza Bałtyckiego. Niewielkie do różnych rzek.
fragmenty kraju należą do zlewisk Morza Północnego i Morza Czarnego. Zlewisko – powierzchnia, z której
wszystkie rzeki odprowadzają wody
M o r z e granice dorzeczy do jednego zbiornika.
ujście ujście
granice zlewiska
Ciekawe!
morze
dział wodny dopływ lewy dopływ pra wy obszary dorzeczy Większość rzek Polski ma nazwy, które
dział wodny
dopływ prawy
we współczesnym języku nic nie znaczą.
rzeki A
rzeka główna A dopływ prawy dział wodny rzeka główna B rzeki B Zostały one nadane przez ludy wędrują-
ce po naszych ziemiach przed wieloma
rzeki C
rzeki D
rzeki E wiekami.
źródło Nazwy te przetrwały ponad 2 tysiące lat
A dział wodny źródło rzeki F w formach prawie niezmienionych. Za-
d opływ lewy
wierają one rdzenie, które pochodzą z in-
doeuropejskiej rodziny językowej, zwią-
rzeka główna E
zane z wyrażaniem pojęć: woda, rzeka,
rzeka głów na D
M o r z płynięcie, rodzaj nurtu i biegu rzeki. Języ-
e koznawcy odnajdują je m.in. w nazwach:
Wisła, Odra, Obra, Bug, Bzura, Drawa,
Drwęca, Gwda, Ina, Liwiec, Łeba, Narew,
rzeka główna F rzeka gł ówna A rzeka główna B Ner, Nida, Nysa, Parsęta, Pilica, Reda,
rzeka główna C
San, Wda, Dunajec.

potok. Od niego pochodzą nazwy Odra,
B Indoeuropejskie adu oznaczało wodę,
Obra. Natomiast ueis to ciecz, płynięcie
1.23 Schemat przedstawiający dorzecza (A) i zlewisko (B) i od tego słowa pochodzi nazwa Wisły.

23

28.11.2022 21:30:22
1128_883352 _geografia_kl7_LIFT_DRUK.indd 23
1128_883352 _geografia_kl7_LIFT_DRUK.indd 23 28.11.2022 21:30:22