Page 156 - geografia 8

Ciekawe! Wyspy wulkaniczne, kontynentalne, atole i laguny

Większość wysp Oceanii to wierzchołki podmorskich wulkanów wynu-
rzone nad powierzchnię oceanu (il. 4.13), nieraz na wysokość kilku tysięcy
metrów. Leżą one w strefie międzyzwrotnikowej i znajdują się pod wpływem
wilgotnego klimatu oceanicznego. Wyspy te odznaczają się niezwykłą różno-
rodnością. Krajobrazy często zmieniają się na nich na niewielkiej przestrzeni,
np. od słonecznych plaż nad ciepłym oceanem po ośnieżone wierzchołki gór
(il. 4.16). Wokół niektórych stożków wulkanicznych z czasem tworzą się ko-
Wulkaniczne masywy górskie na wy- lonie koralowców. Zapoczątkowują one powstawanie atolu, czyli wyspy lub
spach stanowią przeszkodę dla wiatrów. kilku wysp w kształcie ciągłego lub przerywanego pierścienia (patrz Więcej na
Często po jednej stronie wyspy (dowietrz- temat, s. 155) z płytką zatoką wewnątrz pierścienia – laguną (il. 4.14).
nej) występuje wilgotny klimat i bujna ro- Największe wyspy Oceanii – Nowa Gwinea czy Wyspa Północna i Wyspa
ślinność, a po drugiej (zawietrznej stronie) Południowa (obie należą do Nowej Zelandii, il. 4.15 i 4.16) – są wyspami
– suchy klimat z krajobrazem półpustyni.
pochodzenia kontynentalnego. Prawdopodobnie tworzyły z Australią
wspólny ląd. Podobną genezę ma Tasmania, która należy do Australii. W No-
Atol – wyspa w kształcie pierścienia
powstała z wynurzonych raf koralowych wej Zelandii znajdują się gejzery i inne gorące źródła, a także fiordy, tj. głębo-
w ciepłym morzu. kie, długie zatoki morskie. Na Wyspie Południowej występują lodowce górskie.

4.13 Tahiti [czyt. taiti] – wyspa wulkaniczna 4.14 Taiaro [czyt. taajaro] w Polinezji – atol z laguną w środku

4.15 Krajobraz fiordowego wybrzeża Wyspy Południowej 4.16 Na Wyspie Północnej można spotkać endemicznego
przyciąga wielu turystów ptaka kiwi. Jest on symbolem Nowej Zelandii

154

02.07.2021 14:53:27
0702_881426 _geografia_kl8_DRUK.indd 154 02.07.2021 14:53:27
0702_881426 _geografia_kl8_DRUK.indd 154