Page 184 - geografia 8

granica wiecznego (wieloletniego) śniegu – wysokość nad poziomem morza, powyżej której więcej śniegu przybywa, niż się topi
granit – skała lita, magmowa głębinowa, powstała przez zastygnięcie magmy głęboko w skorupie ziemskiej; składa się z różnobarwnych
minerałów widocznych gołym okiem, np. kwarcu, skaleni, miki
imigracja – przybywanie ludności do jakiegoś miejsca (na jakiś czas lub na stałe)
imigrant – osoba przybywająca do danego miejsca (na jakiś czas lub na stałe)
import – zakup towarów lub usług z zagranicy
infrastruktura turystyczna – nieruchomości, urządzenia i instytucje usługowe przeznaczone do zaspokajania potrzeb osób podróżujących,
np. parkingi, baza noclegowa, szlaki turystyczne, gastronomia
jezioro morenowe – jezioro w zagłębieniu morenowym; urozmaicone wieloma półwyspami i zatokami
jezioro rynnowe – jezioro, które wypełnia bardzo głębokie i wydłużone zagłębienia – utworzone przez wody płynące pod dnem lądolodu
klimat – charakterystyczne dla danego obszaru warunki pogodowe określone na podstawie wieloletnich obserwacji i pomiarów
koło podbiegunowe – koło polarne, równoleżnik; na półkuli północnej – północne koło podbiegunowe (66°34’N), na półkuli południowej –
południowe koło podbiegunowe (66°34'S)
komunikacja – dział usług, który obejmuje działalność związaną z przemieszczaniem się ludzi, przewożeniem ładunków i energii (tj. transport)
oraz przekazywaniem informacji na odległość (tj. łączność)
kotlina – wklęsła forma terenu ze wszystkich stron otoczona wzniesieniami
kraina geograficzna – jednolity obszar o charakterystycznych, wyróżniających go cechach środowiska, takich jak np. krajobraz, klimat
krajobraz – wszystkie cechy (naturalne: ukształtowanie powierzchni, wody, skały, gleby, roślinność; antropogeniczne – wynikające z działań
człowieka: zabudowa, drogi, pola uprawne, fabryki, kopalnie itp.), które wyróżniają pewien teren
lawa – stopione, płynne skały wydobywające się z wnętrza Ziemi na jej powierzchnię (dopóki są pod jej powierzchnią – nazywa się je magmą);
zastyga szybko i tworzy skały magmowe zbudowane z małych kryształów, np. bazalt
lądolód – masa lodu o grubości kilkuset metrów, niekiedy – kilku kilometrów, która pokrywa całkowicie jakiś obszar; obecnie występuje na
Antarktydzie i na Grenlandii
lesistość – wyrażony w procentach udział powierzchni porośniętej lasami w całkowitej powierzchni obszaru; określa ją wskaźnik lesistości
less – skała zwięzła, zbudowana z pyłu, żółta, bardzo podatna na działanie wody
linia brzegowa – granica między lądem a wodą, np. jeziorem lub morzem
litosfera – zewnętrzna sztywna warstwa Ziemi zbudowana ze skał; jest podzielona na mniejsze części o nieregularnych kształtach zwane pły-
tami litosfery lub płytami tektonicznymi
lodowiec górski – masa lodu powstała powyżej granicy wiecznego (wieloletniego) śniegu, która powoli przesuwa się doliną w dół
logistyka – dział usług, który zajmuje się zarządzaniem handlem i dostawami, by dostarczyć właściwemu klientowi, we właściwym czasie
i miejscu produkt w zamówionej ilości, ustalonej cenie i oczekiwanym stanie
łączność – przekazywanie informacji na odległość, np. poprzez internet, telefonię, pocztę, media
magma – stopione, płynne skały we wnętrzu Ziemi (kiedy wydobędą się na jej powierzchnię są nazywane lawą); zastyga powoli i tworzy skały
magmowe zbudowane z dużych kryształów, np. granit
makia – wiecznie zielone zarośla w strefie śródziemnomorskiej, utworzone z ziół, krzewów i niskich drzew, np. oleandrów, wawrzynów, mirtów
mała ojczyzna – miejsce lub obszar, z którym człowieka łączy silna więź emocjonalna i którego granice wyznacza on indywidualnie (na ogół
miejsce, z którego pochodzi albo w którym mieszka)
mapa – obraz powierzchni Ziemi lub jej części przedstawiony na płaskiej powierzchni w pomniejszeniu (w skali) za pomocą znaków umownych
masa powietrza – powietrze, które znajduje się nad dużym obszarem i ma jednakowe cechy, m.in. temperaturę i wilgotność
meander rzeki – zakole rzeki
metropolia – wielofunkcyjne miasto, liczące ponad 500 tys. mieszkańców, o dużym znaczeniu regionalnym lub krajowym; są w nim wysoko
rozwinięte usługi i infrastruktura, zapewnia duże możliwości rozwoju
mierzeja – wąski pas lądu, który oddziela wody zatoki lub jeziora od morza, utworzony głównie z piasku transportowanego przez morze wzdłuż
brzegu; z czasem mierzeja zamyka część morza (zatokę morską) i tworzy jezioro przybrzeżne
migracje – proces przemieszczania się ludności związany z trwałą lub czasową zmianą miejsca zamieszkania; ze względu na zasięg wyróżnia
się: migracje zewnętrzne i migracje wewnętrzne
morskie wody wewnętrzne – powierzchnie wodne portów, zatok i zalewów, np. w Polsce: Zatoka Gdańska, Zalew Wiślany i Zalew Szczeciński
nieodnawialne źródła energii – źródła energii, które się kiedyś skończą – surowce mineralne wydobywane z ziemi (surowce kopalne): węgiel
kamienny, węgiel brunatny, ropa naftowa, gaz ziemny i uran
niziny – obszary położone poniżej 300 m n.p.m.
noc polarna – noc, która trwa 24 godz. lub dłużej; Słońce nie wschodzi wówczas nad widnokrąg

182

02.07.2021 14:54:14
0702_881426 _geografia_kl8_DRUK.indd 182 02.07.2021 14:54:14
0702_881426 _geografia_kl8_DRUK.indd 182