Page 99 - geografia 8
P. 99

K
 RPA – Republika Południowej Afryki  Stolica: Pretoria  Keniaenia                                     Stolica
                                                                                                      Stolica
 Największe                                                                                           i największe
                                                                                                      i największe
           Powierzchnia: 580 367 km  (48.)owierzchnia: 580 367 km  (48.)
 Powierzchnia: 1 221 037 km  (24.)*  miasto: Kapsztad   P  2 2                                        miasto: Nairobi, obi,
 2
                                                                                                      miasto: Nair
           Ludność:
 Ludność: 59 622 350 (23.)  (na zdjęciu),   Ludność: 47 564 296 (29.)47 564 296 (29.)                 4 397 073
                                                                                                      4 397 073
                                                                                                      mieszkańcówańców
           Języki: angielski, suahiliangielski, suahili
 Języki: afrikaans, angielski, xhosa, ndebele, pedi,  3 776 000  Języki:                              mieszk
 soto, suazi, tsonga, tswana, venda, zulu  mieszkańców  Wartość PKB: 95 503 mln USD (64.), artość PKB: 95 503 mln USD (64.),
           W
 Wartość PKB: 351 432 mln USD (37.),   1 817 USD na mieszk
                        1 817 USD na mieszkańca (148.)ańca (148.)
 5 520 USD na mieszkańca (100.)  HDI: 0,601 (142.)0,601 (142.)
           HDI:
 HDI: 0,709 (113.)
 3%  Korzystne warunki klimatyczne i glebowe do rozwoju   Produkowane  35%  Korzystne warunki naturalne do rozwoju rolnictwa   K Kenia jest trzecim enia jest trzecim
                                    Korzystne warunki naturalne do rozwoju rolnictwa
                                                                                                      po Indiach
                                    występują jedynie na ok. 20% po
 rolnictwa. Dobrze rozwinięte: produkcja roślinna,   w południowo-  47%  występują jedynie na ok. 20% powierzchni kraju. wierzchni kraju.   po Indiach
 67%  30%  chów zwierząt i połów ryb. Jeden z niewielu w Afryce   afrykańskich   Na żyzny             i Chinach
                                    Na żyznych wyżynach uprawia się herbatę, kawę, ch wyżynach uprawia się herbatę, kawę,
                                                                                                      i Chinach
                                                                                                      producentem
                                    agaw
 eksporterów żywności. RPA jest na 11 miejscu   winnicach wino   agawę sizalową i kukurydzę, a na niżej położonych ę sizalową i kukurydzę, a na niżej położonych   producentem
                                    ter
                                                                                                      herbaty
 w produkcji winogron na świecie.  jest wysoko   terenach – orzeszki ziemne, bawełnę, trzcinę enach – orzeszki ziemne, bawełnę, trzcinę   herbaty
                                    cukrową i ananasy. Na sawannach dominuje
                                                                                                      na świecie
 oceniane                           cukrową i ananasy. Na sawannach dominuje                          na świecie
                                    pasterstwo. Produkty rolne stanowią 50% wartości
                                    pasterstwo. Produkty rolne stanowią 50% wartości
                                    eksportu. Najistotniejsze to: kawa, herbata, świeże
                                    eksportu. Najistotniejsze to: kawa, herbata, świeże
                                    owoce i cięte kwiaty.
 Udział poszczególnych sektorów w tworzeniu PKB:  18%  owoce i cięte kwiaty.
 rolnictwo  przemysł  usługi
           Wśr
 Wśród     Wśród producentów przeważają zakłady przetwórstwa spożywczego. Mniej jest zakładów ód producentów przeważają zakłady przetwórstwa spożywczego. Mniej jest zakładów   P Połowa produkcji ołowa produkcji
 Duże zasoby surowców mineralnych (złoto – 40% światowych zasobów, diamenty –   absolwentów  rzemieślniczy  energii elektrycznej gii elektrycznej
                                                                                                      ener
           rzemieślniczych czy montowni. Jednym z najdynamiczniej rozwijających się działów jest ch czy montowni. Jednym z najdynamiczniej rozwijających się działów jest
 50% światowych zasobów, węgiel kamienny – 80% zasobów Afryki, ponadto: chrom, platyna,   Uniwersytetu   przemysł odzieżo  pochodzi z OZE,
           przemysł odzieżowy. Osiąga ok. 10% wartości eksportu. W kraju występują nieeksploatowane wy. Osiąga ok. 10% wartości eksportu. W kraju występują nieeksploatowane wy. Osiąga ok. 10% wartości eksportu. W kraju występują nieeksploatowane
           przemysł odzieżo
                                                                                                      pochodzi z OZE,
 uran, mangan, fosfor i inne). Dobrze rozwinięta energetyka (produkcja ok. 25–40% całej energii   Kapsztadzkiego   złoża r  w tym 30% z ener
                                                                                                      w tym 30% z energii gii
           złoża ropy naftowej.opy naftowej.
 elektrycznej w Afryce).  jest pięciu                                                                 geotermalnej
                                                                                                      geotermalnej
           Następuje wzr
           Następuje wzrost w usługach turystycznych, telekomunikacyjnych i edukacyjnych. Państwo
 Dobrze rozwinięte: komunikacja, finanse, prawo. Zyskują na znaczeniu ośrodki naukowe.   noblistów  Następuje wzrost w usługach turystycznych, telekomunikacyjnych i edukacyjnych. Państwo ost w usługach turystycznych, telekomunikacyjnych i edukacyjnych. Państwo
           stano
           stanowi istotny w regionie ośrodek usług finansowych, w tym z zakresu mikrofinansowania.
           stanowi istotny w regionie ośrodek usług finansowych, w tym z zakresu mikrofinansowania. wi istotny w regionie ośrodek usług finansowych, w tym z zakresu mikrofinansowania.
 Uniwersytet w Kapsztadzie jest zaliczany do najlepszych uczelni w Afryce.  Ma ono na celu wspieranie przedsiębiorczości i edukacji we wszystkich grupach społecznych.
           Ma ono na celu wspier
           Ma ono na celu wspieranie przedsiębiorczości i edukacji we wszystkich grupach społecznych.anie przedsiębiorczości i edukacji we wszystkich grupach społecznych.
 * W nawiasach podano miejsce państwa na świecie. Dane pochodzą z lat 2017–2020.
                                                                                                      Stolica: Abudża
 Czad  Stolica   Nigeria                                                                              Stolica: Abudża
           Nigeria
 i największe                                                                                         Największe
                                                                                                      Największe
                                                                                                      miasto: Lagos
           Powierzchnia: 923 768 km  (31.)owierzchnia: 923 768 km  (31.)
 Powierzchnia: 1 284 000 km  (20.)  miasto:   P  2 2 2                                                miasto: Lagos
 2
                                                                                                      (na zdjęciu),
 Ndżamena,
                                                                                                      (na zdjęciu),
           Ludność: 206 630 269 (7.)206 630 269 (7.)
 Ludność: 16 244 513 (70.)  1 092 066   Ludność:                                                      8 048 430
                                                                                                      8 048 430
 Języki: francuski, arabski  mieszkańców  Języki:                                                     mieszkańców
           Języki: hausa, igbo, jorubahausa, igbo, jorubahausa, igbo, joruba
                                                                                                      mieszkańców
           Wartość PKB: 448 120 mln USD (26.), artość PKB: 448 120 mln USD (26.), 448 120 mln USD (26.),
 Wartość PKB: 11 315 mln USD (140.),   W
 710 USD na mieszkańca (176.)  2 230 USD na mieszk
                        2 230 USD na mieszkańca (139.)ańca (139.)ańca (139.)
                        2 230 USD na mieszk
           HDI: 0,539 (160.)
 HDI: 0,398 (186.)  HDI: 0,539 (160.)
 Położenie w strefie Sahelu skutkuje niekorzystnymi   Budowa rurociągu   Warunki klimatyczne i glebowe są zróżnicowane. arunki klimatyczne i glebowe są zróżnicowane.   Dania z manioku
                                    W
                                                                                                      Dania z manioku
 33%  52%  warunkami do rozwoju rolnictwa, poza 10% obszaru   do portu   54%  22%  Dawniej bar        są podstaw
                                    Dawniej bardzo ważny eksporter żywności dzo ważny eksporter żywności
                                                                                                      są podstawą ą
                                                                                                      kuchni Nigerii
                                    w Afr
 w południowej części kraju. Przeważa rolnictwo   w Kamerunie –   w Afryce. Aktualnie nie zaspakaja potrzeb yce. Aktualnie nie zaspakaja potrzeb   kuchni Nigerii
                                    żywieniowych swojej gwałtownie rosnącej wych swojej gwałtownie rosnącej
 żarowo-odłogowe przeznaczane na własne potrzeby   pozwoli zachod-  żywienio                          i wielu inny
                                                                                                      i wielu innych ch
                                    populacji. Jest jednak ważnym światowym
                                                                                                      państw w tej
 i pasterstwo koczownicze. Wyjątkiem są nieliczne   nim koncernom   populacji. Jest jednak ważnym światowym   państw w tej
 uprawy bawełny, trzciny cukrowej i orzeszków   na eksport ropy   producentem (np. manioku i taro – pierwsze   części Afryki
                                                                                                      części Afryki
                                    producentem (np. manioku i taro – pierwsze
 ziemnych. Pustynnienie i niedobór wody   naftowej, głównie   miejsce; oleju palmowego i kakao – w pierwszej
                                    miejsce; oleju palmowego i kakao – w pierwszej
 to podstawowe problemy rolnictwa.  do Stanów   24%  piątce). Dominują małe i niedoinwestowane
                                    piątce). Dominują małe i niedoinwestowane
                                    gospodarstwa rolne. Powoli wzrasta ich
 15%  Zjednoczonych                 gospodarstwa rolne. Powoli wzrasta ich
                                    efektywność.
 i Europy                           efektywność.
                                                                                                      Wizerunek
 Przemysł bardzo słabo rozwinięty. Dawniej skupiał się na przetwórstwie bawełny (stanowiła   Wyczerpane   W kr  Wizerunek
           W kr
           W kraju występują bogate złoża ropy naftowej i gazu ziemnego (wartość ich eksportu stanowi aju występują bogate złoża ropy naftowej i gazu ziemnego (wartość ich eksportu stanowi aju występują bogate złoża ropy naftowej i gazu ziemnego (wartość ich eksportu stanowi
                                                                                                      platformy
           blisko 80% wartości eksportu kraju ogółem), a także nieeksploatowane złoża rud metali o 80% wartości eksportu kraju ogółem), a także nieeksploatowane złoża rud metali o 80% wartości eksportu kraju ogółem), a także nieeksploatowane złoża rud metali
           blisk
 wtedy połowę eksportu), obecnie – na wydobyciu i przetwórstwie ropy naftowej (80% eksportu).   suszą i głodem   blisk  platformy
                                                                                                      wiertniczej
                                                                                                      wiertniczej
 Energia elektryczna jest dostarczana jedynie do 1,5% populacji, reszta jako opału używa   stado krów   szlachetny
           szlachetnych i innych cennych surowców mineralnych. Rozwija się przemysł przetwórczy, ch i innych cennych surowców mineralnych. Rozwija się przemysł przetwórczy, ch i innych cennych surowców mineralnych. Rozwija się przemysł przetwórczy,
           szlachetny
                                                                                                      na nigeryjskim
 drewna i odchodów zwierząt.  przy wodopoju  w tym samochodo                                          na nigeryjskim
           w tym samochodowy i elektroniczny.wy i elektroniczny.wy i elektroniczny.
           w tym samochodo
                                                                                                      banknocie
                                                                                                      banknocie
 Usługi ograniczają się do pośrednictwa handlowego. Następuje nieznaczny rozwój   Bardzo dobrze rozwinięty dział usług bankowych. Gwałtownie rozrastający się dział usług dzo dobrze rozwinięty dział usług bankowych. Gwałtownie rozrastający się dział usług dzo dobrze rozwinięty dział usług bankowych. Gwałtownie rozrastający się dział usług
           Bar
           Bar
 ubezpieczeń, usług bankowych i telekomunikacyjnych. Uznaje się jednak, że kraj ma najniższy   telekomunikacyjnych i programistycznych. Dynamiczny wzrost udziału turystyki – zarówno
           telek
           telekomunikacyjnych i programistycznych. Dynamiczny wzrost udziału turystyki – zarówno omunikacyjnych i programistycznych. Dynamiczny wzrost udziału turystyki – zarówno
 poziom rozwoju usług informacyjnych i komunikacyjnych na świecie.  opartej na walorach przyrodniczych i kulturowych, jak i biznesowej.tej na walorach przyrodniczych i kulturowych, jak i biznesowej.
           opar
           opartej na walorach przyrodniczych i kulturowych, jak i biznesowej.
 1.  Wskaż te państwa, w których gospodarka jest oparta przede wszystkim na wydobyciu surowców mineralnych,  4.  Niech każdy w klasie wylosuje jedno państwo – albo z grupy rozpoczynających, albo z grupy zamykających listę   Niech każdy w klasie wylosuje jedno państwo – albo z grupy rozpoczynających, albo z grupy zamykających listę   Niech każdy w klasie wylosuje jedno państwo – albo z grupy rozpoczynających, albo z grupy zamykających listę
         4.
 i te, w których bazuje na rolnictwie.  afr
             afrykańskich państw pod względem wskaźnika HDI (inne niż przedstawione w podręczniku). Następnie należy ykańskich państw pod względem wskaźnika HDI (inne niż przedstawione w podręczniku). Następnie należy ykańskich państw pod względem wskaźnika HDI (inne niż przedstawione w podręczniku). Następnie należy
             afr
             przy
             przygotować kartę wylosowanego kraju (jak w podręczniku). Porównajcie udział poszczególnych sektorów gospodarki gotować kartę wylosowanego kraju (jak w podręczniku). Porównajcie udział poszczególnych sektorów gospodarki gotować kartę wylosowanego kraju (jak w podręczniku). Porównajcie udział poszczególnych sektorów gospodarki
 2.  Wśród czterech opisanych państw odszukaj to, w którym największy udział mają nowoczesne działy gospodarki.  przy
             w rozwoju tych państw.ozwoju tych państw.ozwoju tych państw.
             w r
             w r
 3.  W którym państwie, twoim zdaniem, gospodarka będzie się dynamicznie rozwijała? Uzasadnij wybór.
                                                                                   97
                                                                                                              02.07.2021   14:50:54
   0702_881426 _geografia_kl8_DRUK.indd   97                                                                  02.07.2021   14:50:54
   0702_881426 _geografia_kl8_DRUK.indd   97
   94   95   96   97   98   99   100   101   102   103   104