Page 178 - historia 6

Bitwa pod Racławicami
Po uformowaniu kilkutysięcznej armii Kościuszko wyruszył z Krako-
wa w kierunku Warszawy. Po drodze dołączyły do niego oddziały wojsk
koronnych. Wkrótce Rosjanie zastąpili Polakom drogę. Do pierwszej
bitwy doszło 4 kwietnia 1794 roku pod Racławicami koło Krakowa.
W tym starciu wojska powstańcze pokonały część armii rosyjskiej.

Wojciech Kossak, Jan Kiliński Wiadomość o sukcesie szybko rozniosła się po kraju, a Polacy uwie-
prowadzi jeńców rosyjskich rzyli, że zwycięstwo jest możliwe. Kilkanaście dni później, 17 i 18
przez ulice Warszawy kwietnia, oddziały wojskowe i mieszczanie warszawscy po zaciętych
walkach wyparli ze stolicy rosyjski garnizon. W walkach zasłużył się
szewc Jan Kiliński, przywódca warszawskich mieszczan. Insurek-
cja objęła również Litwę. W nocy z 22 na 23 kwietnia powstańcy

Opisz scenę ukazaną na obra- pod dowództwem pułkownika Jakuba Jasińskiego opanowali
zie Panorama Racławicka. Wilno. Do insurekcji przyłączyła się szlachta wielu województw.

Zwycięstwo pod Racławicami odniesiono w dużej mierze dzięki bohaterstwu kosynierów, czyli chłopów uzbrojonych jedynie
w kosy osadzone na sztorc. W trakcie walk jeden z nich, Wojciech Bartos, zdobył rosyjską armatę. Za swój wyczyn otrzymał
wolność osobistą, szlachectwo i nazwisko Głowacki. Fragment obrazu Panorama Racławicka Jana Styki i Wojciecha Kossaka.

Uniwersał połaniecki

Tadeusz Kościuszko od początku zdawał sobie sprawę, że warunkiem powodzenia insurekcji jest jak naj-
większy udział chłopów w powstaniu. Aby zachęcić ich do uczestnictwa w walce, naczelnik wydał 7 maja
1794 roku odpowiedni akt prawny w Połańcu pod Krakowem. Na mocy uniwersału połanieckiego
chłopi otrzymali wolność osobistą – mogli opuścić wieś, jeśli spłacili swojemu panu wszystkie długi. Utrzy-
mano pańszczyznę, ale zmniejszono jej wymiar. Zlikwidowano też władzę sądową szlachty nad chłopa-
mi. Uniwersał odniósł skutek jedynie w ograniczonym zakresie – ze względu na bierną postawę zarówno
szlachty, jak i samych chłopów. Aby nie tracić rąk do pracy w folwarkach, panowie uniemożliwiali często
chłopskim ochotnikom wstępowanie do powstańczych oddziałów.

176

0618_881295_historia_kl6.indd 176 18.06.2019 11:09:21