Page 56 - historia 6

Więcej na temat

Urzędy w dawnej Rzeczypospolitej

W wiekach XV i XVI w Rzeczypospolitej ukształtowały się urzędy centralne – marszałkowski, kanclerski
i skarbu. Sprawujący je dostojnicy byli nazywani ministrami i kierowali polityką państwa. Zasiadali rów-
nież w senacie – obok biskupów i arcybiskupów. Urzędy centralne były osobne dla Korony (np. kanclerz
wielki koronny) i Litwy (np. kanclerz wielki litewski). Oprócz ministrów ważną rolę w państwie odgrywali
hetmani, którzy nie zasiadali w senacie. W Rzeczypospolitej istniały również urzędy ziemskie. Sprawujący
je urzędnicy pełnili władzę na wyznaczonym terytorium. Największym szacunkiem cieszyli się wojewodo-
wie, kasztelanowie oraz starostowie.

Marszałek wielki zarządzał dworem Wojewodowie dowodzili pospolitym
królewskim. Sprawował sądy i pilnował ruszeniem z danego województwa. Mieli
bezpieczeństwa oraz porządku w miejscu uprawnienia w dziedzinie gospodarki
pobytu monarchy. i sądownictwa.

Kanclerz wielki i podkanclerzy Kasztelanowie dowodzili pospolitym
prowadzili politykę zagraniczną i kierowali ruszeniem w powiecie.
kancelariami.

Podskarbi wielki ściągał podatki Starostowie sprawowali władzę na danym
i pozyskiwał inne dochody państwa, terenie w imieniu króla. Pilnowali porządku
zarządzał skarbem i wydatkami. i mieli uprawnienia sądownicze. Zarządzali
królewszczyznami.

Hetman wielki sprawował naczelne
dowództwo nad armią i przewodniczył Legenda
sądom wojskowym. Jego zastępcą był
hetman polny. urzędy centralne urzędy ziemskie

z Powiedz, który urzędnik dbał o przygotowanie królewskich dokumentów, a który prowadził pospolite
ruszenie ze swojego powiatu na miejsce koncentracji sił z całego województwa.

Znaczenie unii lubelskiej

Rzeczpospolita po zatwierdzeniu unii lubelskiej była jednym z największych państw w ówczesnej Eu-
ropie. Liczyła 800 tysięcy kilometrów kwadratowych (czyli ponad dwa razy więcej niż obecny obszar
Polski). Żyło w niej około 8 milionów ludzi. Dla porównania teraz w naszym kraju mieszka nieco ponad
38 milionów obywateli.

54

0618_881295_historia_kl6.indd 54 18.06.2019 11:06:22