Page 51 - historia 6

Szlachta a inne stany Eksport – sprzedaż odbiorcom
zagranicznym towarów
W trosce o swoje interesy szlachta stopniowo ograniczała prawa in- wyprodukowanych w danym
nych stanów, zwłaszcza mieszczaństwa i chłopów. W 1496 roku kraju. Jest przeciwieństwem
sejm uchwalił wyłączne prawo szlachty do nabywania ziemi – nie wol- importu, który oznacza zakup
no było tego robić mieszczanom. Z czasem wprowadzono nakaz sprze- towarów z zagranicy.
daży ziemi tym mieszkańcom miast, którzy ją posiadali. Oznaczało
to, że dochody z majątków mogła czerpać wyłącznie szlachta. W tym
czasie w Europie Zachodniej wzrastało zapotrzebowanie na polskie
zboże i takie prawo miało ogromne znaczenie – na jego eksporcie
mogli się bogacić tylko przedstawiciele stanu szlacheckiego.
Szlachta zmierzała też do ograniczenia praw chłopów. Na mocy
przywilejów otrzymanych od króla Zygmunta Starego uzyskała
wyłączną możliwość sądzenia chłopów w swych majątkach. Wpro- Muzeum
Szlachty Mazowieckiej
wadzono też prawa zakazujące przedstawicielom tego stanu opusz-
czania wsi oraz ustalono wymiar pańszczyzny. W efekcie szlachta
uzależniła chłopów od siebie prawnie i ekonomicznie.

W skrócie

Pod względem majątkowym szlachta dzieliła się na kilka grup: Jeśli interesuje cię życie codzien-
magnaterię, szlachtę średnią i drobną. Do tej ostatniej zalicza się ne szlachty lub staropolskie oby-
gołotę – szlachtę nieposiadającą majątku.
czaje, odwiedź Muzeum Szlachty
W XVI wieku narodził się ruch egzekucyjny, który miał na celu Mazowieckiej w Ciechanowie.
zreformowanie niektórych dziedzin życia państwowego. W zamiejscowym oddziale mu-

Szlachta dążyła do ograniczenia praw innych stanów. zeum w Gołotczyźnie zwiedzisz
Poszczególne prawa uchwalane przez sejm uderzały głównie szlacheckie dwory i zobaczysz
w mieszczan i chłopów. wyposażenie wnętrz z różnych
epok historycznych.

Czy już umiesz?

1 Wyjaśnij, na czym polegała złota wolność szlachecka.

2 Scharakteryzuj politykę ostatnich Jagiellonów wobec szlachty.
3 Omów politykę szlachty wobec innych stanów. Co to znaczy,
że grupa ta starała się być silna słabością innych?
4 Które poczynania szlachty uważasz za pożyteczne dla państwa,
a które za szkodliwe? Uzasadnij odpowiedź. Wytłumacz, co oznacza staro-
5 Wyjaśnij, co to znaczy dziś być obywatelem. Czy dawniej bycie polskie powiedzenie: Szlachcic
obywatelem oznaczało to samo? na zagrodzie równy wojewodzie.

49

0618_881295_historia_kl6.indd 49 18.06.2019 11:06:15