Page 131 - historia 7

Ruch ludowy
Ruch ludowy, który tworzyli chłopi, ukształtował się w Galicji. Na tych zie-
miach istniały najlepsze warunki do prowadzenia działalności politycznej.
Z inicjatywy działaczy chłopskich w 1895 r. powstało Stronnictwo Ludowe.
W 1903 r. przekształciło się ono w Polskie Stronnictwo Ludowe (w skrócie:
PSL). Partia domagała się wprowadzenia powszechnych praw wyborczych.
Dzięki nim chłopi mieliby większy wpływ na władzę. Dotychczasowy system
wyborczy w Galicji faworyzował bowiem ziemian. Działacze PSL wysuwali
też postulaty ekonomiczne. Chcieli obniżenia podatków czy wprowadzenia ta-
nich kredytów na rozwój gospodarstw. Domagali się wsparcia spółdzielczości
oraz ułatwienia dostępu do oświaty. Ważnym obszarem działalności PSL była
aktywna praca na rzecz uświadomienia chłopów – by mieli poczucie przyna- Wincenty Witos urodził się
w 1874 r. w Wierzchosławicach
leżności do narodu polskiego i wspólne cele z pozostałymi grupami. koło Tarnowa. Był wieloletnim
Ludowcy w Galicji od początku mogli działać legalnie. Uczestniczyli wójtem tej gminy. U schyłku XIX w.
w pracach parlamentu Austrii i współpracowali z działaczami Koła Polskie- związał się z ruchem ludowym.
go. Jednym z najbardziej poważanych działaczy PSL był Wincenty Witos. Jako poseł brał udział w obradach
galicyjskiego Sejmu Krajowego
W Królestwie Polskim ruch ludowy rozwijał się słabiej, natomiast w zaborze oraz parlamentu austriackiego.
pruskim nie zaistniał prawie wcale. Nie ma sprawy ważniejszej
niż Polska – mawiał.
Kształtowanie się tożsamości narodowej Polaków
Na przełomie wieków XIX i XX ukształtował się nowoczesny naród polski.
Częścią tej wspólnoty stali się wówczas chłopi. Jeszcze w połowie XIX w.
ta najliczniejsza grupa społeczna w niewielkim stopniu utożsamiała się z pol-
skością. Natomiast już na początku kolejnego stulecia większość chłopów czuła
się Polakami. Na umacnianie tożsamości narodowej wśród ludu miało wpływ
wiele czynników. Niewątpliwie duże były zasługi inteligencji. Przedstawiciele
tej warstwy aktywnie działali w nowych ruchach politycznych. Angażowali się
w pracę wychowawczą i oświatową. Istotne znaczenie miała kultura. Eliza
Orzeszkowa, Henryk Sienkiewicz, Jan Matejko, Stanisław Wyspiański, Stefan
Żeromski i inni artyści, poprzez nawiązania do historii Polski w swej twórczo-
ści, umacniali nastroje patriotyczne w społeczeństwie. Podobną funkcję pełniły
dzieła Fryderyka Chopina i Adama Mickiewicza.
Nie do przecenienia była rola Kościoła katolickiego. Religia odróżniała
Polaka katolika od obcych – Żyda, Niemca protestanta, prawosławnego Rusi-
na. Decydowała o jego poczuciu odrębności tak jak język, historia czy obycza- Aby okazać swoje oddanie sprawie
je. Podczas nabożeństw wierni mieli kontakt z językiem ojczystym – słuchali narodowej Polki i Polacy w czasie
kazań wygłaszanych po polsku i śpiewali w swoim języku pieśni. W kościołach niewoli nosili czarne stroje na znak
żałoby narodowej. Jej największe
upamiętniano ważne rocznice, kultywowano pamięć o powstaniach. nasilenie przypadło na okres
Uformowaniu narodu polskiego sprzyjały przemiany kapitalistyczne i de- rewolucji moralnej i powstania
mokratyczne, np. uwłaszczenie chłopów, zniesienie przywilejów szlacheckich styczniowego. Czarne ubiory
czy rozszerzenie praw wyborczych. Likwidacja dawnych podziałów stano- zdobiła patriotyczna biżuteria.
Symbolizowała wierność Bogu
wych ułatwiła współpracę wszystkich grup społecznych dla dobra wspólnoty i ojczyźnie. Powyżej: krzyżyk
narodowej. żałobny z XIX w.

129

02.06.2020 10:22:46
0602_881435_historia_kl7_DRUK.indd 129
0602_881435_historia_kl7_DRUK.indd 129 02.06.2020 10:22:46