Page 129 - historia 7

Ruch socjalistyczny

Ruch socjalistyczny kształtował się od lat 70. XIX w., głównie w Królestwie
Polskim. To wówczas studenci zaczęli upowszechniać idee socjalistyczne
wśród robotników. Najważniejszą spośród nich była walka ludzi pracy z róż-
nych krajów z kapitalistami. Pierwsi socjaliści przekonywali o słuszności re-
wolucji i odrzucali ideę niepodległości Polski. Do wybitnych przedstawicieli
tego nurtu należał Ludwik Waryński, przywódca partii Proletariat.
Znaczna część socjalistów odrzuciła hasło rewolucji. Za najważniejszą Członkowie PPS. Trzeci
kwestię uznała odzyskanie niepodległości. W 1892 r. na zjeździe w Pary- od lewej siedzi Józef Piłsudski –
wielki patriota i mąż stanu.
żu działacze ci utworzyli Polską Partię Socjalistyczną (w skrócie: PPS). Urodził się w 1867 r. w Zułowie
Jej celem było wywalczenie – w drodze powstania – niepodległej i demo- na Wileńszczyźnie, w rodzinie
kratycznej Polski. Przyszłe państwo miało gwarantować wszystkim obywa- ziemiańskiej. Podczas studiów
telom równe prawa, a robotnikom ośmiogodzinny dzień pracy, minimalną medycznych podjął działalność
konspiracyjną. Został aresztowany
płacę i opiekę socjalną. Polska Partia Socjalistyczna postulowała wprowa- przez Rosjan i zesłany na Syberię.
dzenie powszechnego prawa wyborczego, bezpłatnej i powszechnej edukacji Po powrocie związał się z PPS,
oraz równouprawnienia kobiet. Do najważniejszych działaczy PPS w tym po czym znów go aresztowano
okresie należeli: Józef Piłsudski i Stanisław Wojciechowski. i uwięziono w Cytadeli
Warszawskiej. Zdołał zbiec
W Rosji działalność socjalistów była zakazana. Pomimo tego na początku do Galicji. Tam zaangażował się
XX w. PPS stanowiła znaczącą siłę w Królestwie Polskim. Powstały tu liczne w działalność polityczną.
koła partyjne oraz tajne drukarnie. Wydawano książki, ulotki oraz „Robot-
nika” – główne pismo partii. Socjaliści aktywnie wspierali strajki robotnicze.
W pozostałych zaborach ruch ten rozwijał się słabiej. W Galicji jego wybitnym
przedstawicielem był Ignacy Daszyński, orędownik niepodległości Polski.

Więcej na temat

Socjaldemokracja Królestwa Polskiego i Litwy

W odpowiedzi na utworzenie PPS zwolennicy rewolucji socjalistycznej założyli
własną partię, która w 1900 r. ostatecznie przyjęła nazwę Socjaldemokracja
Królestwa Polskiego i Litwy (w skrócie: SDKPiL). Jej członkowie opowiadali się
za nadaniem autonomii Królestwu Polskiemu. Natomiast sprzeciwiali się nie-
podległości. Uważali, że wysuwanie haseł narodowowyzwoleńczych zagraża
wspólnej walce proletariuszy z poszczególnych państw zaborczych. Sądzili,
że odbudowa wolnej Polski jako państwa z kapitalistyczną gospodarką nie
zmieni sytuacji robotników, a wręcz ją pogorszy. Dlatego uważali, że ich naj-
ważniejszym celem powinno być obalenie caratu i zniesienie kapitalizmu.
Czołowymi działaczami SDKPiL byli: Róża Luksemburg, Feliks Dzierżyński
i Julian Marchlewski.

z Dlaczego członkowie SDKPiL byli przeciwni walce o wolność? Róża Luksemburg – wybitna
przedstawicielka ruchu
z Jakie kwestie wysuwali na pierwszy plan? socjalistycznego

127

02.06.2020 10:22:45
0602_881435_historia_kl7_DRUK.indd 127
0602_881435_historia_kl7_DRUK.indd 127 02.06.2020 10:22:45