Page 17 - historia 7

Konserwatyzm i liberalizm

Pod wpływem ścierania się poglądów zwolenników i przeciwników starego
ładu na przełomie wieków XVIII i XIX rozwijały się dwie ideologie politycz-
ne: konserwatyzm i liberalizm.
Konserwatyści opowiadali się za silną władzą królewską oraz przy-
wilejami dla Kościoła i szlachty. Zdecydowanie potępiali rewolucję jako for-
mę przejmowania władzy, gdyż ich zdaniem rewolucja zawsze wprowadzała
w społeczeństwie anarchię. Konserwatyści odnosili się z niechęcią do reform
demokratycznych. Sprzeciwiali się na przykład rozszerzeniu praw wybor-
czych. W ich przekonaniu monarcha jako dobry opiekun znacznie lepiej dba
o interesy państwa niż nieprzygotowani do rządów poddani. Przedstawicie-
le konserwatyzmu na ogół akceptowali porządek wiedeński, gdyż umacniał
on pozycję władców absolutnych i arystokracji. Z tych samych powodów
odrzucali go zwolennicy liberalizmu. Liberałowie krytykowali absolutyzm W sferze gospodarczej liberałowie
popierali swobodę zawierania
monarszy. Za najlepszy ustrój uważali monarchię konstytucyjną z silną pozy- umów i uznawali prawo własności
cją parlamentu. Kompetencje króla i poszczególnych instytucji państwowych za rzecz świętą. Jednocześnie byli
powinny były być, ich zdaniem, jasno określone w konstytucji. Miała ona przeciwni jakimkolwiek przywilejom
również gwarantować najważniejsze prawa obywatelskie. Dla liberałów wol- stanowym. Uważali, że hamują one
rozwój gospodarczy. Traktowali
ność jednostki stanowiła najważniejszą wartość. Rozumieli ją jako nieskrę- je jako zagrożenie dla wolnej
powane prawo człowieka do wyrażania swoich poglądów (wolność słowa), konkurencji. Byli otwarci na zmiany
prawo do wyznawania (bądź niewyznawania) dowolnej religii i gwarancję do- i innowacje, cenili postęp. Jednym
stępu do wolnej prasy. Liberałowie sprzeciwiali się uprzywilejowaniu Kościo- z najwybitniejszych teoretyków
liberalizmu był szkocki ekonomista
ła i szlachty. Pragnęli, by u steru rządów stali ludzie wykształceni i niezależni Adam Smith [czyt. smyf], żyjący
ekonomicznie, bez względu na ich pochodzenie społeczne. w XVIII w.

W skrócie

Kongres wiedeński (1814–1815) i nowy porządek w Europie.
Legitymizm, restauracja i równowaga sił – zasady kongresu wiedeńskiego.

Konserwatyzm i liberalizm – nowe ideologie końca XVIII w.

Czy już umiesz?

1 Wyjaśnij, w jakim celu zwołano kongres wiedeński. Kto odegrał główną
rolę podczas obrad? Odszukaj obraz Wolność wiodąca lud
na barykady autorstwa francuskiego
2 Czy kongres wiedeński był zwycięstwem absolutyzmu czy ideałów malarza Eugène’a Delacroix, przedsta-
Wielkiej Rewolucji Francuskiej i oświecenia? Uzasadnij odpowiedź. wiciela romantyzmu. Do jakiego wyda-
rzenia historycznego nawiązuje artysta?
3 Twórcy ładu wiedeńskiego uważali rodzące się idee narodowe za groźne
dla ustanowionego przez nich porządku w Europie. Wyjaśnij dlaczego. Jakie ideały wyraża? Ustal, co mogło
go zainspirować do namalowania tego
4 Porównaj poglądy liberałów i konserwatystów. dzieła.

15

02.06.2020 10:19:54
0602_881435_historia_kl7_DRUK.indd 15
0602_881435_historia_kl7_DRUK.indd 15 02.06.2020 10:19:54