Page 18 - historia 7
P. 18
1.3 Rewolucja przemysłowa
wiek NOWOŻYTNOŚĆ WSPÓŁCZESNOŚĆ
XVIII XIX XX XXI
1769 r. – opatentowanie maszyny 1825 r. – otwarcie pierwszej
parowej przez Jamesa Watta linii kolejowej w Anglii
Podejmij temat z Przypomnij, w jaki sposób ukształtował się rynek pracy najemnej w Anglii.
Płodozmian – system uprawy Rozwój rolnictwa w Wielkiej Brytanii
uwzględniający ściśle określone
następstwo wysiewu na danym Pod koniec XVIII w. rolnictwo wciąż było podstawową gałęzią europejskiej
obszarze. W płodozmianie – zamiast gospodarki. W niektórych państwach pracą na roli zajmowało się nawet
każdego roku zostawiać jedno pole 90 procent ogółu zatrudnionych. W krajach uprzemysłowionych odsetek ten
nieobsiane jak w systemie trójpolówki był jednak niższy. Dotyczyło to zwłaszcza Wielkiej Brytanii, w której rolnicy
– obsiewano wszystkie pola, ale stanowili mniej niż połowę wszystkich pracujących. Reszta ludności utrzymy-
co roku czym innym. Uprawiano też
rośliny zwiększające żyzność ziemi, wała się z przemysłu, rzemiosła czy handlu.
np. koniczynę. Brytyjskie rolnictwo – pomimo że była w nim zatrudniona mniejsza część
ludności niż w innych krajach – zaspokajało potrzeby żywnościowe krajowe-
go rynku i ciągle się rozwijało. Brytyjscy rolnicy chętnie wprowadzali inno-
wacyjne rozwiązania służące zwiększaniu produkcji. Stosowali płodozmian
i wykorzystywali maszyny (np. ulepszone pługi). Efektywnie gospodarowali
nie tylko zamożni szlachcice, ale też sami chłopi. W Anglii uzyskali oni pełne
prawo własności ziemi. Mieli więc pewność, że nie zostanie im ona odebrana.
Mogli bezpiecznie inwestować, by zwiększać opłacalność upraw. Podnosili
także kwalifikacje i specjalizowali się w wybranych rodzajach produkcji rolnej.
Industrializacja, czyli uprzemysłowienie
Rozwój rolnictwa poprawił stan wyżywienia i przyczynił się do wzrostu licz-
Maszyna parowa była by ludności w Anglii. To z kolei spowodowało zwiększenie zapotrzebowa-
zasilana energią wytwarzaną
przez rozgrzaną parę wodną. nia na rozmaite produkty: narzędzia, ubrania itp. Manufaktury nie były już
Powstawała ona w osobnym kotle w stanie sprostać tym rosnącym oczekiwaniom. Brytyjscy przedsiębiorcy
ogrzewanym podczas spalania jako pierwsi w Europie zaczęli więc szukać odpowiedzi na pytanie, co zrobić,
węgla lub drewna. Następnie by produkować więcej i szybciej. Naprzeciw tym potrzebom wyszli tamtejsi
para trafiała do cylindrów,
gdzie poruszała tłoki wprawiające konstruktorzy. Projektowali oni coraz lepsze maszyny – tańsze, bezpiecz-
urządzenia w ruch. niejsze, bardziej wydajne i niezawodne. Na przykład w przemyśle włó-
kienniczym wprowadzono wówczas mechaniczną przędzarkę oraz krosno
mechaniczne. Nowe maszyny pracowały znacznie szybciej niż tradycyjnie
Opatentować – uzyskać dokument
przyznający wyłączne prawo używane kołowroty i krosna. Największym przełomem okazało się jednak
do czerpania korzyści z danego wynalezienie maszyny parowej. W 1769 r. wynalazek ten opatentował
wynalazku. szkocki konstruktor James Watt [czyt. dżejms łot].
16
02.06.2020 10:19:55
0602_881435_historia_kl7_DRUK.indd 16 02.06.2020 10:19:55
0602_881435_historia_kl7_DRUK.indd 16
