Page 19 - historia 7

Maszyna parowa zrewolucjonizowała produkcję. Jeden silnik parowy
wprowadzał w ruch kilkadziesiąt urządzeń w fabryce. Pozwalało to wytwa-
rzać towary na niespotykaną dotąd skalę. Dzięki zastosowaniu takiego silnika
można było budować fabryki w bardziej dogodnych lokalizacjach, np. w są-
siedztwie miast, czyli dużych rynków zbytu, czy w miejscach występowania
surowców kopalnych (węgla, rud metali itd.). Pod tym względem silnik paro-
wy był znacznie bardziej użyteczny niż stosowane dotychczas koło wodne,
które wymuszało budowę fabryk w pobliżu rzek dostarczających energii. W pierwszej połowie XIX w.
Wynalezienie napędu parowego oraz wprowadzenie maszyn do pro- szybciej niż kiedykolwiek rozwijał
dukcji sprawiło, że Wielka Brytania – jako pierwszy kraj na świecie – wkro- się przemysł ciężki: hutnictwo,
czyła na drogę industrializacji (uprzemysłowienia). Proces ten polegał górnictwo i przemysł maszynowy.
Powyżej: brytyjska huta z przełomu
na przejściu od etapu produkcji ręcznej w manufakturach do produkcji zme- wieków XIX i XX.
chanizowanej w fabrykach. Industrializacja z czasem objęła inne kraje Euro-
py i świata. Całkowicie zmieniła oblicze światowej gospodarki. Spowodowała
też zmiany w wielu dziedzinach życia. Dlatego niektórzy historycy, aby pod-
kreślić jej znaczenie, używają terminu rewolucja przemysłowa.
Najważniejszym surowcem w czasie rewolucji przemysłowej stał się węgiel
– wykorzystywany jako paliwo do napędu maszyn parowych oraz do produkcji
żelaza. Do wytopu tego metalu zaczęto używać pieców hutniczych opalanych
koksem, czyli węglem kamiennym o podwyższonej temperaturze spalania
(zastąpił on węgiel drzewny). Dzięki temu na skalę przemysłową uzyskiwano
metal wysokiej jakości. Z kolei w fabrykach odlewano i wyciskano na prasach
gotowe elementy żelazne, np. przęsła mostów, tory, części do maszyn. Żelazo
coraz częściej wypierało drewno, ponieważ było wytrzymalsze i dawało więcej
możliwości konstrukcyjnych. Lokomotywa Stephensona
osiągała maksymalną prędkość
Rozwój transportu 46 km na godzinę. Jednak średnia
prędkość pierwszych pociągów
Surowce do fabryk i gotowe produkty do miast trzeba było przewozić możliwie nie była imponująca. Wynosiła
tanio i szybko. Świat stanął przed potrzebą pilnego usprawnienia transportu, zaledwie 15 km na godzinę. Mniej
tak by w krótkim czasie dostarczać towary nawet do bardzo odległych miejsc. więcej z taką prędkością poruszał
się ówczesny dyliżans. Obecnie
W transporcie, podobnie jak w przemyśle, znaleziono zastosowanie dla ma- może się ona wydawać bardzo
szyny parowej Watta. W 1814 r. angielski konstruktor George Stephenson mała, ale znaczenie lokomotywy
[czyt. dżordż stiwnson] zbudował lokomotywę parową. Jedenaście lat póź- parowej było przełomowe.
niej jego pojazd zaczął kursować pierwszą na świecie linią kolejową. Po wyna- Wyposażone w mechaniczny
napęd parowozy pod wieloma
lezieniu lokomotywy nastąpił szybki rozwój kolei żelaznych. Kolej usprawniła względami przewyższały konne
transport, komunikację oraz wywarła olbrzymi wpływ na gospodarkę. środki transportu.

17

02.06.2020 10:19:57
0602_881435_historia_kl7_DRUK.indd 17 02.06.2020 10:19:57
0602_881435_historia_kl7_DRUK.indd 17