Page 11 - historia 8

Systemy totalitarne a autorytaryzm w Polsce Druga Rzeczpospolita

Niepodległa II Rzeczpospolita była spełnieniem marzeń o wolności wielu po-
Do 1939 r. przywódcy III Rzeszy i ZSRS całkowicie zawładnęli życiem obywateli. Jednym z narzędzi koleń Polaków. Początki państwowości okazały się jednak trudne. Kraj musiał
utrzymania wszechwładzy wodza i partii stał się terror. W obu tych krajach jego ofiarą padły setki rozwiązać poważne problemy gospodarcze. Należało zatrzeć różnice między
tysięcy ludzi. W międzywojennej Polsce nie stosowano represji na taką skalę. Piłsudski i jego zwolennicy dawnymi zaborami i stworzyć silny przemysł. W krótkim okresie dwudziesto-
wzmocnili co prawda uprawnienia władzy wykonawczej, ale zachowali część swobód demokratycznych. lecia międzywojennego Polacy nie zdołali rozwiązać wszystkich problemów.

Odnieśli jednak pewne sukcesy – zwłaszcza w zakresie unifikacji państwa
Nazizm Komunizm Autorytaryzm
(III Rzesza) (Związek Sowiecki) (II Rzeczpospolita Polska – II RP) i walki z analfabetyzmem. Wielkimi osiągnięciami II RP były wybudowanie
portu w Gdyni i utworzenie Centralnego Okręgu Przemysłowego.
przywódca: przywódca: przywódca: Na mocy tajnego protokołu
Adolf Hitler (1933–1945) I sekretarz partii komunistycznej marszałek Józef Piłsudski (1926–1935) W II Rzeczypospolitej Polacy stanowili około 69 procent ludności, resztę – dołączonego do paktu Ribbentrop-
jako führer (niem. wódz) Józef Stalin (1922–1953) mniejszości narodowe. W tak wielonarodowym państwie dochodziło do na- -Mołotow Niemcy i ZSRS
pięć i konfliktów między poszczególnymi nacjami, głównie między Polakami podzieliły się strefami wpływów
i Ukraińcami oraz Polakami i Żydami. w Europie Środkowo-Wschodniej.
Granice Polski ukształtowały się wskutek konfliktów zbrojnych i rozstrzy- Przyszła granica między tymi
państwami miała przebiegać
gnięć odgórnie narzuconych przez obce mocarstwa (m.in. w Wersalu). Wpły- wzdłuż linii rzek Narwi, Wisły
nęło to negatywnie na stosunki z największymi sąsiadami – Niemcami i ZSRS. i Sanu. Powyżej: zawarcie paktu
Przez cały okres międzywojenny kraje te kwestionowały niepodległość Rze- Ribbentrop-Mołotow 23 sierpnia
czypospolitej i przebieg jej granic. W sierpniu 1939 r. Niemcy i ZSRS podpi- 1939 r. Podpis składa Wiaczesław
partia rządząca: partia rządząca: obóz rządzący: Mołotow, tuż za nim stoi Joachim
Narodowosocjalistyczna Niemiecka Wszechzwiązkowa Komunistyczna sanacja sały pakt Ribbentrop-Mołotow. Konsekwencją paktu był atak III Rzeszy von Ribbentrop. Na prawo
Partia Robotnicza – NSDAP Partia (bolszewików) – WKP(b) na nasz kraj 1 września 1939 r. i agresja ZSRS 17 września 1939 r. od Ribbentropa – Stalin.

wszechwładza wodza i partii, zakazanie działalności innych partii, zachowanie pozorów silna władza wykonawcza oparta
parlamentaryzmu na autorytecie przywódcy, ograniczenie
wpływu sejmu na władzę, możliwość
funkcjonowania innych partii
W skrócie Czy już umiesz?
łamanie praw obywatelskich, kontrolowanie życia społecznego, cenzura, bardzo ograniczenie praw obywatelskich, wolność
rozbudowany system propagandy, całkowite podporządkowanie partii środków prasy, ale zdarzające się ingerencje cenzury,
masowego przekazu i kultury swoboda działalności twórczej Rewolucja przemysłowa i przemiany demokratyczne. 1 Wyjaśnij, na czym polegały zmiany gospodarcze
Zanik stosunków feudalnych. w okresie rewolucji przemysłowej.
działalność tajnej policji politycznej działalność najwyższego organu władz ograniczone represje wobec ludzi,
(gestapo) oraz bojówki partyjnej (SS), bezpieczeństwa – Ludowego Komisariatu których działalność uznano za szkodliwą Nowe idee polityczne: socjalizm (socjaldemokracja 2 Określ związek między rewolucją przemysłową
prześladowania opozycjonistów, Żydów Spraw Wewnętrznych (w skrócie: NKWD), dla państwa – m.in. komunistów, skrajnych i komunizm), chrześcijański ruch społeczny,
i innych mniejszości etnicznych (np. masowy terror obejmujący wszystkie narodowców i przedstawicieli mniejszości nacjonalizm. a wzrostem znaczenia klasy robotniczej w XIX w.
Romów), osób niepełnosprawnych, warstwy społeczne oraz wszystkie ukraińskiej
chorych psychicznie, świadków Jehowy, narodowości, również przedstawicieli Skutki I wojny światowej: wzrost znaczenia USA, 3 Opisz najważniejsze przemiany cywilizacyjne
duchownych, homoseksualistów mniejszości polskiej przełomu wieków XIX i XX.
upadek Cesarstwa Niemieckiego i monarchii austro-
obozy koncentracyjne, m.in. Dachau, GUŁag – sieć łagrów (obozów pracy) obóz odosobnienia w Berezie Kartuskiej -węgierskiej, przejęcie władzy przez bolszewików 4 Scharakteryzuj nowe idee polityczne, które
Buchenwald, Sachsenhausen w Rosji, powstanie nowych państw, straty terytorialne ukształtowały się w XIX w.
gospodarka wolnorynkowa, centralne planowanie, upaństwowienie gospodarka wolnorynkowa, prywatna Niemiec.
poszanowanie własności prywatnej, duże środków produkcji (nacjonalizacja), własność środków produkcji, ograniczony 5 Uzasadnij stwierdzenie, że kolonializm był
wpływy państwa w przemyśle ciężkim likwidacja prywatnych gospodarstw wpływ państwa na gospodarkę Kryzys demokracji w okresie międzywojennym – wyrazem dążeń poszczególnych państw i narodów
rolnych i przymusowe wcielanie ich totalitaryzmy sowiecki (J. Stalin) i niemiecki (A. Hitler). do uzyskania dominacji gospodarczej na świecie.
do spółdzielni (kolektywizacja) Autorytaryzm w Polsce (J. Piłsudski).
6 Wymień polityczne skutki I wojny światowej.
polityka zagraniczna: dążenie do rewizji polityka zagraniczna: wrogi stosunek polityka zagraniczna: zachowanie II Rzeczpospolita – ważniejsze problemy (trudności
traktatu wersalskiego (Anschluss do Zachodu i państw faszystowskich, równowagi w stosunkach z III Rzeszą i ZSRS, 7 Odszukaj mapę II Rzeczypospolitej. Które państwa
Austrii, likwidacja Czechosłowacji, dążenie do rewizji traktatu ryskiego sojusz z Wielką Brytanią i Francją w obliczu gospodarcze, wielonarodowy charakter państwa
pakt Ribbentrop-Mołotow) (pakt Ribbentrop-Mołotow) zagrożenia ze strony Niemiec i związane z tym konflikty społeczne, polityka były jej sąsiadami? Wymień wydarzenia, w wyniku
równowagi między III Rzeszą a ZSRS). których ukształtowały się granice Polski.
1. Podaj cechy państwa totalitarnego na przykładach III Rzeszy i Związku Sowieckiego.
Sierpień 1939 r. – podpisanie paktu Ribbentrop- 8 Opisz sytuację naszego kraju na arenie
2. Opisz autorytarny system władzy w międzywojennej Polsce. Porównaj go z systemami totalitarnymi w III Rzeszy i ZSRS. -Mołotow. międzynarodowej w latach 1918–1939.

2 9