Page 193 - historia 8

Celem wprowadzenia stanu wojennego było utrzymanie ustroju komunistycznego w kraju. Za wszelką cenę chcia-
no zniszczyć Solidarność – organizację, która zagrażała wszechwładzy PZPR. W konsekwencji doszło do delegalizacji
związku, co formalnie nastąpiło w 1982 r. Wprowadzenie stanu wojennego zakończyło pierwszy okres działalności
legalnej Solidarności i przekreśliło szansę na przeprowadzenie zmian ustrojowych w Polsce. Na długie lata oddaliło
możliwość porozumienia władz z opozycją.

Kopalnia Wujek
Pomimo kategorycznego zakazu strajków w pierwszych dniach stanu wojennego stanęło kilkaset zakładów pracy.
W wielu miejscach zostały one spacyfikowane przez wojsko i oddziały ZOMO, które użyły przeciwko robotnikom
pałek, gazu łzawiącego i petard. Z podobną bezwzględnością tłumiono demonstracje. Do tragicznych wydarzeń do-
szło 16 grudnia 1981 r. w kopalni Wujek w Katowicach. Strajkujący górnicy starli się z ZOMO. Aby złamać opór
robotników, zomowcy otworzyli ogień. Zginęło dziewięciu górników.

Wydarzenia w kopalni Wujek pokazały determinację władz. Komuniści nie wahali się użyć najbardziej radykalnych środków,
by złamać opór. Po lewej stronie: pacyfikacja kopalni 16 grudnia 1981 r. (zdjęcie archiwalne). Po prawej stronie: ranny górnik
podczas starć – kadr z filmu Śmierć jak kromka chleba w reżyserii Kazimierza Kutza [czyt. kuca] z 1994 r.

Wojciech Jaruzelski (1923–2014)
– generał, działacz PZPR. Wychował się w tradycyjnej polskiej rodzinie, ziemiańskiej i ka-
tolickiej. Wraz z nią był deportowany w czasie II wojny światowej przez Sowietów na Sy-
berię. Wstąpił do polskich formacji wojskowych tworzonych przez ZSRS na wschodzie.
Przeszedł szlak bojowy z I Armią Wojska Polskiego. Brał udział w walkach z UPA i oddzia-
łami podziemia. Współpracował z Informacją Wojskową – osławioną wojskową policją
polityczną. Szybko wspiął się na wysokie stanowiska w Wojsku Polskim. W latach 1968–
1983 sprawował funkcję ministra obrony narodowej. Odpowiadał za czystki antysemickie
w wojsku w 1968 r. Nadzorował udział polskich żołnierzy w tłumieniu protestów społecz-
nych w Czechosłowacji. Wydał rozkaz strzelania do robotników w 1970 r. Jesienią 1981 r.
objął kierownictwo w PZPR (funkcję tę sprawował do 1989 r.). Dnia 13 grudnia 1981 r. wprowadził stan wojenny
i stanął na czele WRON. W latach 80. XX w. piastował najważniejsze urzędy państwowe: premiera (1981–1985)
oraz przewodniczącego Rady Państwa (1985–1989). W 1989 r. został prezydentem Polski na mocy porozumień
Okrągłego Stołu. Był jednym z inicjatorów zawarcia ugody z opozycją, jednak z zachowaniem władzy PZPR.
Opowiadał się za liberalizacją polityki przez partię.

191