Page 210 - historia 8
P. 210
Polityka zagraniczna Gorbaczowa
Gorbaczow rozumiał, że dla przeprowadzenia zmian w kraju konieczne jest
zakończenie zimnej wojny i ograniczenie wydatków na wojsko. Dlatego za-
czął zabiegać o poprawę stosunków z Zachodem. W tym celu wysunął propo-
zycje rozbrojeniowe wobec Waszyngtonu. Prezydent Reagan przystał na nie.
W 1987 r. przywódcy USA i ZSRS podpisali w Genewie układ o likwidacji
rakiet średniego i krótkiego zasięgu z głowicami nuklearnymi w Europie. Była
Gorbaczow i Reagan podpisują to pierwsza w dziejach redukcja liczby głowic nuklearnych przez mocarstwa.
traktat rozbrojeniowy w Genewie Stosunki amerykańsko-sowieckie wyraźnie się ociepliły.
w 1987 r.
Relacje z Zachodem znacząco poprawiło odrzucenie doktryny Breżniewa
w 1988 r. Gorbaczow przestał wspierać dyktatury w krajach Europy Środkowo-
-Wschodniej. Tym samym umożliwił przeprowadzenie w nich demokratycz-
nych reform. Konsekwencją wycofania się Gorbaczowa z doktryny Breżniewa
była likwidacja Układu Warszawskiego w 1991 r. Zimna wojna dobiegła końca.
Ku rozpadowi ZSRS. Borys Jelcyn i pucz „twardogłowych”
Osłabienie systemu represji spowodowało wybuch nastrojów nacjonalistycz-
nych w ZSRS. Poszczególne republiki związkowe domagały się niezależno-
ści. W marcu 1990 r. niepodległość ogłosiła Litwa. W jej ślady poszły Łotwa
i Estonia. Silne ruchy narodowe uformowały się w Armenii, Azerbejdżanie
i Gruzji. W niektórych regionach odżyły konflikty etniczne. Najpoważniejszy
z nich – konflikt między Azerami i Ormianami o przynależność Górskiego
Borys Jelcyn (w środku) na czele Karabachu – toczył się od 1988 r. na Kaukazie. Podczas walk doszło do licz-
manifestacji w czasie puczu nych pogromów ludności. W regionie interweniowały wojska sowieckie.
Janajewa. W latach 1985–1987 Z powodu trudnej sytuacji wewnętrznej popularność Gorbaczowa spada-
pełnił funkcję I sekretarza partii
w Moskwie. W 1990 r. na I Zjeździe ła. Przywódca tracił kontrolę nad przebiegiem wypadków. Poza tym musiał
Deputowanych Ludowych został lawirować między dwiema frakcjami, które wyłoniły się w KPZS. Radykal-
wybrany na prezydenta rosyjskiej ni liberałowie krytykowali Gorbaczowa za powolne tempo zmian. Pragnęli
republiki związkowej. Na Zjeździe wprowadzenia gospodarki wolnorynkowej. Uznawali prawo poszczególnych
pod jego przewodnictwem
ogłoszono niepodległość republik do niepodległości. Ich przywódcą został Borys Jelcyn, przewod-
Rosji. W 1991 r. Jelcyn wygrał niczący Rady Najwyższej Rosyjskiej Federacyjnej Socjalistycznej Republiki
powszechne wybory prezydenckie. Sowieckiej. Zupełnie inaczej przyszłość ZSRS widzieli konserwatyści – tak
Funkcję prezydenta Rosji pełnił zwani „twardogłowi”. Chcieli utrzymać dominującą pozycję KPZS. Odrzu-
do 1999 r., gdy zrzekł się jej na rzecz
Władimira Putina. cali reformy rynkowe. Żądali zdławienia ruchów narodowych.
W sierpniu 1991 r. „twardogłowi” postanowili przejąć władzę w kraju.
Pucz – inaczej zamach stanu, czyli W tym celu zorganizowali pucz. Na jego czele stanął wiceprezydent ZSRS
niezgodne z obowiązującym prawem Gienadij Janajew. Zamachowcy uwięzili Gorbaczowa i zażądali od niego
przejęcie władzy. złożenia dymisji. Prezydent odmówił. Po jego stronie opowiedział się Jelcyn,
którego zwolennicy zajęli siedzibę parlamentu rosyjskiego w Moskwie. Poli-
tyk stanął na czele demonstracji przeciwko zamachowcom. Puczyści wysłali
wojsko do ich stłumienia. Jednak część dowódców odmówiła wykonania roz-
kazów. To zdecydowało o klęsce przewrotu. Nieudany pucz skompromitował
konserwatystów i doprowadził do rozwiązania partii komunistycznej.
208
