Page 78 - historia 8
P. 78
2.5 Akcja Burza i powstanie warszawskie
NOWOŻYTNOŚĆ WSPÓŁCZESNOŚĆ
XX XXI
wieki
1 sierpnia–2 października 1944 r. –
powstanie warszawskie
Podejmij temat z Wymień cele, które stawiała sobie Armia Krajowa. Jakimi metodami
działania się posługiwała?
Akcja Burza
W styczniu 1944 r. Armia Czerwona przekroczyła granicę przedwojennej Pol-
ski. Do lipca zajęła Kresy Wschodnie, ziemie między Bugiem a Wisłą oraz Bia-
łostocczyznę. Rząd na uchodźstwie, Naczelny Wódz Kazimierz Sosnkowski
i dowództwo AK wiedzieli o wrogim stosunku Sowietów do polskiego podzie-
mia. Słusznie obawiali się, że opanowanie ziem polskich przez Armię Czerwo-
ną stanie się początkiem nowej okupacji. Aby temu zapobiec, opracowali plan
Wspólny patrol żołnierzy sowieckich Burza. Oddziały partyzanckie AK z chwilą zbliżania się frontu otrzymały za-
i Armii Krajowej w wyzwolonym danie atakowania Niemców w celu zajęcia terenu przed nadejściem Sowietów.
Wilnie. Dnia 13 lipca 1944 r. miasto
zostało zajęte przez oddziały AK Następnie dowódcy AK i przedstawiciele delegatur okręgowych rządu londyń-
pod dowództwem płk. Aleksandra skiego mieli ujawniać się wobec Armii Czerwonej i przyjmować ją w roli gospo-
Krzyżanowskiego „Wilka”. darza. Liczono, że wsparcie udzielone Sowietom przez AK pomoże w ułożeniu
Po wkroczeniu Sowietów NKWD przyjaznych relacji. Ujawnienie się struktur PPP miało zaś postawić Józefa Sta-
aresztowało polskich dowódców
i członków Delegatury Rządu RP lina przed faktem dokonanym. Chciano skłonić go do uznania władzy rządu
na Kraj. Część żołnierzy schwytano. londyńskiego na ziemiach polskich i niepodejmowania walki z AK, choć takie
Następnie zesłano ich do obozów, ryzyko uwzględniano. Decyzja o wdrożeniu planu Burza oznaczała wycofanie
gdyż odmówili wstąpienia do armii się z przygotowań do powszechnego powstania. Zrezygnowano z niego w oba-
Zygmunta Berlinga.
wie, że pociągnie za sobą zbyt dużo ofiar. Nic nie wskazywało bowiem na to,
że Niemcy poddadzą się tak łatwo jak w 1918 r.
Akcja Burza była realizowana od marca do listopada 1944 r. w czasie
sowieckiej ofensywy. Pod względem militarnym oddziały AK odniosły spore
sukcesy. W wielu regionach kraju bohatersko biły się z wojskami niemieckimi,
m.in. na Wołyniu, Wileńszczyźnie i Lubelszczyźnie. We współpracy z Armią
Czerwoną wyzwoliły liczne miasta: Wilno, Lwów, Zamość, Lublin i Rzeszów.
Jednak w wymiarze politycznym plan Burza nie przyniósł oczekiwanego
skutku. W ślad za wojskiem sowieckim wkraczali funkcjonariusze NKWD.
Po ujawnieniu się dowódców AK i lokalnych delegatur rządu enkawudziści
aresztowali członków PPP i rozbrajali polskich żołnierzy. Część z nich wcielo-
no do armii Berlinga, a opornych zesłano do łagrów. Do maja 1945 r. Sowieci
uwięzili około 50 tysięcy żołnierzy AK.
76
