Page 8 - 881445_MATEMATYKA_podrecznik_kl_7_cz-1_ebook

1.1 Zapis liczb w systemie rzymskim

Podejmij temat

Jakie informacje możemy odczytać
z rysunku?
Jakie liczby zostały na rysunku zapisane
w systemie rzymskim?
W jakich jeszcze sytuacjach liczby zapisuje
się w systemie rzymskim?

Przypomnijmy znaki używane do zapisywania liczb w systemie rzymskim:

Ciekawe!
I V X L C D M
Symbol C pochodzi od łacińskiego sło- 1 5 10 50 100 500 1000
wa centum, a symbol M od łacińskiego
słowa mille.
Aby odczytać liczbę, którą zapisano za pomocą znaków rzymskich,
lub zapisać liczbę w systemie rzymskim, stosujemy następujące zasady.
1. Jeśli znak oznaczający liczbę mniejszą jest za znakiem oznaczającym
liczbę większą, stosujemy dodawanie, np.:
CCCV = 100 + 100 + 100 + 5 = 305
MMDCCLXI = 1000 + 1000 + 500 + 100 + 100 + 50 + 10 + 1 = 2761
2. Jeśli znak oznaczający liczbę mniejszą jest przed znakiem oznaczającym
liczbę większą, wtedy stosujemy odejmowanie. Zapamiętaj, że
odejmowanie stosujemy tylko w sześciu przypadkach:
IV = 5 – 1 = 4 XL = 50 – 10 = 40 CD = 500 – 100 = 400
IX = 10 – 1 = 9 XC = 100 – 10 = 90 CM = 1000 – 100 = 900

Przykład 1

Zapiszmy liczby cyframi arabskimi.
a) DCCXCV b ) MMCMXLIII

a) D C C XC V = 500 + 100 + 100 + 90 + 5 = 795
b) M M CM XL I I I = 1000 + 1000 + 900 + 40 + 1 + 1 + 1 = 2943

1. Zapisz liczby cyframi arabskimi.

a) DLXVII b ) MDCCCIX

6