Page 109 - 881459 _MUZYKA_podrecznik_kl_7_EBOOK

Krzysztof Penderecki podczas próby koncertowej

Wśród kompozytorów współcześnie żyjących największą światową sła-
wą cieszy się Krzysztof Penderecki (urodzony w 1933 roku). Jego utwory
odkrywają przed słuchaczami niespotykany wcześniej świat dźwięków. Nie- Krzysztof Penderecki
zwykłe efekty brzmieniowe i kolorystyczne kompozytor uzyskuje np.: przez Tren ofiarom Hiroszimy
pocieranie dłonią pudła instrumentu smyczkowego, stukanie w niego smycz- na 52 instrumenty smyczkowe
kiem lub palcami, uderzanie dłonią w struny. Przykłady takich oryginalnych Opowiedz, w jaki sposób kompozytor
brzmień można odnaleźć w utworach: Tren Ofiarom Hiroszimy na 52 instru- wyraził muzyką i efektami brzmieniowy-
menty smyczkowe, I Kwartet smyczkowy, Polymorphia [czyt. polimorfa] na 49 mi przejmujący dramatyzm dzieła.
instrumentów smyczkowych, Kanon na orkiestrę smyczkową i 2 taśmy magne-
tyczne. Penderecki wprowadzał też inne sposoby artykulacji: we Fluorescencjach
można usłyszeć stukot klapek instrumentów dętych, odgłosy maszyny do pisa-
nia, szelest pergaminu, a w Wymiarach czasu i ciszy cztery głosy chóru wykonują
równocześnie, ale w różnej kolejności spółgłoski: g, r, k, b, d, p.
W późniejszych utworach kompozytor zwrócił się w kierunku stylizacji
i tradycji. Jego ważniejsze kompozycje to m.in.: Psalmy Dawida na chór i per-
kusję, Psalmus – kompozycja elektroniczna, Stabat Mater na 3 chóry a cappella,
Kosmogonia na głosy solowe, recytatora, 3 chóry mieszane i orkiestrę, Polskie
Requiem na głosy solowe, chór i orkiestrę, Pasja według św. Łukasza, Te Deum de-
dykowany papieżowi Janowi Pawłowi II, opery: Diabły z Loudun [czyt. ludę],
Ubu Król, Raj utracony, Czarna Maska.

1. Jakie nowe środki wyrazu i rodzaje brzmień wykorzystywał w swoim
warsztacie muzycznym Krzysztof Penderecki?
2. Sformułujcie własne poglądy na temat polskiej muzyki współczesnej. Które
spośród poznanych utworów zainteresowały Was i dlaczego?

107