Page 146 - polski 5 cz1
P. 146
5.4 Jak powstało życie – według Indian (cechy mitu)
Podejmij temat z Przypomnijcie, jak Grecy wyjaśniali pojawienie się człowieka
na ziemi. A może ktoś z was znalazł mit indiański, który to objaśnia?
Opowiedzcie o tym w klasie.
z Przeczytaj mit jednego z indiańskich plemion o powstaniu świata
i ludzi. Zapamiętaj, kto i jak wszystko stworzył.
Richard Erdoes [czyt. erdos] Richard Erdoes, Alfonso Ortiz
(1912–2008) – artysta, fotograf, Stworzenie ludzi-zwierząt
ilustrator, pisarz, mówił o sobie, [Okanagan] 1
że jest równocześnie Austria-
kiem, Węgrem i Niemcem; jego Ziemia była niegdyś istotą ludzką. Starzec stworzył ją z kobiety.
ilustracje zamieszczał m.in. Na- – Będziesz matką wszystkich ludzi – rzekł.
tional Geographic” [czyt. naszjo- Ziemia nadal jest żywa, inną jednak ma postać. Jej ciałem jest gleba,
nal dżografik] skały są kośćmi, wiatr to jej oddech, a trawa to włosy. Jest rozciągnięta,
a na niej żyjemy my. Kiedy się porusza, nadchodzi trzęsienie ziemi.
Alfonso Ortiz (1939–1997) – pro-
fesor antropologii, jeden z pierw- Stworzywszy z kobiety ziemię, Starzec zebrał trochę jej ciała-ziemi
szych uczonych pochodzenia i zaczął lepić zeń kulki, tak jak robią to ludzie z gliną czy błotem.
indiańskiego, łączył wiedzę lu- Z nich stworzył pierwsze istoty, mieszkańców pierwotnego świa-
dową z ustaleniami naukowymi. ta. Te starożytne istoty były ludźmi, ale także zwierzętami. Niektóre
z nich kształtem przypominały człowieka, inne chodziły na czterech
1 Okanagan – plemię nogach. Niektóre potrafiły latać jak ptaki, jeszcze inne pływały jak
Indian zamieszkujące ryby. Wszystkie potrafiły mówić i obdarzone były rozmaitymi zdol-
w amerykańskim stanie nościami. Były sprytniejsze i od ludzi, i od zwierząt. Jedynie jelenie
Waszyngton oraz w Kanadzie nie należały do tych istot. Jelenie od zawsze były takie jak dzisiaj.
W owym czasie oprócz tych pierwszych starożytnych istot istnieli
na ziemi także zwykli ludzie i zwykłe zwierzęta. Z ostatniej kulki
błota starzec stworzył ludzi prawdziwych. Długo ugniatał glinę, for-
mował i poprawiał, aż w końcu ulepił postacie o wyglądzie Indian.
Potem tchnął w nie życie. Stworzone przez niego istoty były jednak
całkowicie bezradne, bardziej niż inni mieszkańcy ziemi. Lecz otrzymali
dar: by móc się rozmnażać, ludzie i zwierzęta zostali stworzeni w dwóch
płciach – męskiej i żeńskiej. Wszystkie żywe istoty pochodzą od ziemi.
Gdzie nie spojrzeć, wszędzie wokół widzimy części naszej matki.
W tym pierwotnym świecie nie było jednak porządku. Jego pra-
dawni mieszkańcy kochali tylko siebie. Byli nawet i tacy, którzy uro-
dzili się potworami i wprowadzali mnóstwo zamieszania. Ci ludzie
144
