Page 142 - polski 5 cz1
P. 142
z Powiedz, które informacje na temat Indian były dla ciebie nowe.
z Przeczytaj poniższy tekst. Zwróć uwagę, czym dla Rdzennych
Amerykanów były legendy (mity), jak je traktowali.
Ella Elizabeth Clark
Ella Elizabeth Clark [czyt. ela eli- Legendy Indian kanadyjskich
zabet klark] (1896–1984) – etno-
(fragment)
graf (etnografia – nauka o kul-
turach różnych ludów) i botanik, Podróżnicy i misjonarze zaobserwowali pewne fakty w XIX wieku,
autorka zbiorów legend i mitów gdy indiańskie gawędziarstwo było jeszcze jedną ze sztuk żywych.
Indian północnoamerykańskich, Angielska autorka, Anna Jameson , spędziła w latach trzydziestych
1
m.in. książki Legendy Indian ka- […] [dziewiętnastego] stulecia kilka miesięcy wśród Czipewejów
2
nadyjskich, wydanej w Polsce i nawiązała z nimi przyjazne stosunki. Pisze o nich tak:
w 1982 roku.
„Podobnie jak Arabowie, mają [Czipewejowie] swoich zawodo-
1 Jameson – czyt. dżejmson wych opowiadaczy, którzy chodząc od szałasu do szałasu, zabawiają
2 Czipewejowie – koczownicze współplemieńców tradycyjnymi opowieściami czerpanymi z histo-
plemię Indian Ameryki Północ- rii wojen i bohaterskich wyczynów ich przodków albo zmyślonymi,
nej zamieszkujące dawniej stan […] niekiedy służą one nauce moralnej, niekiedy tylko rozrywce,
Michigan [czyt. miczigen], obec- budząc zdumienie i zachwyt fantastycznością pomysłów.
nie w rezerwatach w Kanadzie Gawędziarzy ceni się zależnie od ich wymowy oraz inwencji;
i USA są zawsze mile widziani i gdziekolwiek się pokażą, mają zapewnione
3
3 wigwam – indiański szałas honorowe miejsce w wigwamie i najsmaczniejsze kąski przy posił-
w kształcie kopuły, wykonany ku. Oprócz zawodowców podobne funkcje spełniają poszczególne
z wbitych w ziemię kijów przy- osoby obdarzone dobrą pamięcią i wyobraźnią”. [...]
krytych matami, płatami kory „Biegłość w tej sztuce, czy to o zabarwieniu tragicznym, czy
lub trzciną komicz nym, jest talentem wysoko cenionym – napisał w 1835 roku
4
4 John Gilman – czyt. dżon gil- John Gilman . – Indianie z Północy mają szczególnie żywą wyobraź-
men nię... Łatwo ją pobudzić fantastycznymi historiami, zmyślonymi lub
po chodzącymi ze skarbca ludowej mądrości i tradycji, które opowia-
da jakiś ojciec rodu przy ognisku w szałasie albo na biwaku podczas
myśliwskiej czy też wojennej wyprawy”.
5
5 J.G. Kohl - Johann Georg Kohl J.G. Kohl , niemiecki podróżnik badający w 1855 roku okolice
6
[czyt. johan kol] Jeziora Górnego , przekonał się „z niemałym zdumieniem, jak bar-
6 Jezioro Górne – największe dzo rozpowszechniona jest ta sztuka”.
z północnoamerykańskich jezior Miał wrażenie, że wszyscy Indianie ją posiadają, zarówno męż-
czyźni, jak kobiety.
Niektórzy opowiadacze, czerpiąc z własnej wyobraźni, zmieniali
lub wzbogacali swoje historie, mając na celu wyłącznie zabawienie
słu chaczy. Pewne jednak rodzaje opowieści – mity o stworzeniu
140
