Page 32 - polski 7 cz 1
P. 32
1.6 Natura to też dom (archaizm, środki poetyckie)
Podejmij temat z Porozmawiajcie o zaletach i zagrożeniach natury jako miejsca życia –
metaforycznego domu – dla współczesnego człowieka.
z W XVI-wiecznych utworach występowało wiele wyrazów w innej formie oraz
znaczeniu niż współcześnie. Opracuj w zeszycie poniższą tabelkę.
dojdzie – dosięgnie; nawyssze – najwyżej; zawżdy – zawsze; ptacy – ptaki;
słowicy – słowiki; szpacy – szpaki; narzekają – w znaczeniu: śpiewają, kwilą;
szlachci – uszlachetnia, udoskonala, ozdabia; snadnie – łatwo, bez wysiłku;
odpoczni – odpocznij; napłodniejszy – najpłodniejszy, najobfitszy;
Archaizm – wyraz przestarzały, łacno – łatwo
współcześnie nieużywany lub używany
w innej formie lub znaczeniu.
Archaizm
dziś już nie istnieje istnieje w zmienionej obecnie ma inne
w polszczyźnie postaci znaczenie
z Podczas czytania utworu Jana Kochanowskiego pt. Na lipę zwróć uwagę,
kim jest osoba mówiąca i o czym przekonuje odbiorcę.
1 hesperyskim – hesperyjskim, w ogro- Jan Kochanowski
dzie Hesperyd, czyli greckich nimf Za- Na lipę
chodzącego Słońca, w którym rosły
jabłonie rodzące złote jabłka
Gościu, siądź pod mym liściem, a odpoczni sobie!
Nie dojdzie cię tu słońce, przyrzekam ja tobie,
Choć się nawysszej wzbije, a proste promienie
Ściągną pod swoje drzewa rozstrzelane cienie.
Tu zawżdy chłodne wiatry z pola zawiewają,
Tu słowicy, tu szpacy wdzięcznie narzekają.
Z mego wonnego kwiatu pracowite pszczoły
Biorą miód, który potym szlachci pańskie stoły.
A ja swym cichym szeptem sprawić umiem snadnie,
Że człowiekowi łacno słodki sen przypadnie.
Jabłek wprawdzie nie rodzę, lecz mię pan tak kładzie
1
Jako szczep napłodniejszy w hesperyskim sadzie.
Jan Kochanowski pod ulubioną lipą 1. Scharakteryzuj podmiot liryczny w utworze Jana Kochanowskiego. Powiedz,
– rycina Henryka Pillatiego (1864) jakim środkiem poetyckim posłużył się twórca, aby go stworzyć.
30
