Page 38 - polski 7 cz 1

Podsumowanie działu 1

Czy pamiętasz?

fraszka puenta modlitwa apostrofa rym archaizm liryka podmiot liryczny adresat liryczny
synonim język ogólny gwara środowiskowa treść i zakres wyrazu wyrazy o znaczeniu ogólnym i szczegółowym

Przeczytaj zbiór przysłów Franciszka Karpińskiego i wykonaj w zeszycie związane z nim polecenia.

Franciszek Karpiński
Reguły dla gospodarzów domu

Przysłowie niesie: jaki pan i słudzy tacy. Nie polegaj ze wszystkiem na innych posłudze,
Gospodarz ma dać przykład do cnoty i pracy. Ile można sam dojrzyj; ślepe oczy cudze. [...]

Lenistwo traci, praca zyskuje ostrożna. Dziś napraw, co potrzeba koniecznie naprawić;
Nie odkładaj na jutro, co dziś zrobić można. Jutro może taż praca w dwójnasób zabawić. [...]

Dla każdej rzeczy miejsce naznaczyć należy, Nie umiesz czego zrobić, lepiej szukać rady,
Uważaj, czy każda rzecz na swem miejscu leży. [...] Niż ze szkodą popełnić w twej robocie wady. [...]

Przewiduj, zapobiegaj, byś straty nie miewał; Gospodarz długo śpiący zrobi zbioru mało,
Głupi mówi po szkodzie: „Jam się nie spodziewał!” Spał dosyć, gdy siedm godzin spanie mu zabrało.
[...]

Masz się zawsze do robót gruntownych sposobić,
Nie dosyć to jest zrobić, ale dobrze zrobić.

1. Określ, kim są nadawca i odbiorca w przysłowiach Franciszka Karpińskiego.

2. Które przysłowie najtrafniej oddaje treść „Reguł dla gospodarzów domu”? Wskaż właściwą odpowiedź,
a następnie uzasadnij swój wybór.
a) Pańskie oko konia tuczy. c) Robota nie zając, to nie ucieknie.
b) Harujesz, harujesz, umrzesz i nie skosztujesz. d) Biednemu zawsze wiatr w oczy wieje.

3. Wskaż w tekście archaizmy. Spróbuj „przetłumaczyć” wybrane fragmenty na dzisiejszą polszczyznę.

4. Nazwij rymy występujące w przysłowiach Franciszka Karpińskiego.
5. Zmień tytuł cyklu, zastępując wyrazy reguły i gospodarz odpowiednimi synonimami.

6. Uporządkuj podane rzeczowniki w kolejności od wyrazu o najszerszym zakresie znaczeniowym do wyrazu
o zakresie najwęższym. Następnie podkreśl słowa o najbardziej ogólnym znaczeniu.
sznycel, laryngolog, ssak, terier, kotlet, danie, zawód, pies, lekarz

7. Napisz opowiadanie z dialogiem, w którym przedstawisz ciekawe wydarzenie z życia twojej szkoły.
Użyj co najmniej 5 wyrazów z gwary uczniowskiej. Pamiętaj o poprawności ortograficznej i interpunkcyjnej.

36