Page 195 - polski 8 cz2

9
na próżni, falangi kostnych grzebieni stroszą się i kładą ku krzyżowi, a krzyż, 9 falanga – zwarty szyk bojowy
krzyż jest coraz większy. Jednak pod tym rytmem, w tle, dzieje się więcej, tylko
że ludzkie oko, a raczej ludzki mózg – nie rejestruje tego z taką łatwością,
bo tu nie ma regularności i nie ma planu. Zmiany są niewielkie, lecz liczne;
nakładają się wzajem na siebie, czasami się niwelując , czasami zaś potęgując. 10 niwelować – usuwać niepożądane zja-
10
Płynie to z rytmem lub przeciw niemu – i wydaje się, iż faktycznie nie posiada wiska
planu, formy docelowej.
Strzec się jednak muszę takich pochopnych sądów. Każdy, kto siał ży-
wokryst, widział na własne oczy, jak z autentycznego chaosu rodzi się z góry
założony porządek.
Jak rodzi się piękno. Bo to jedno o Katedrze rzec mogę na pewno: jest pięk-
na. Nie jest ładna, nie jest dla oka przyjemna, nie uspokaja patrzącego – ale jest
piękna. Estetyka bryły inna jest od estetyki obrazu dwuwymiarowego lub este-
tyki ruchu. Nie angażuje jedynie zmysłu wzroku, lecz uruchamia także głębsze 11 acheiropoieta – właśc. acheiropoie-
procedury. Napiera. Reorganizuje przestrzeń i człowieka w tej przestrzeni. tos, wizerunek postaci (najczęściej bó-
Acheiropoieta – oto, czym jest Katedra. Naturalny artefakt sakralny. Kie- stwa) stworzony w cudowny, nadnatu-
12
11
dyś tak nacieki wapienne formowały się na ścianach kamiennych – w pie- ralny sposób – nie ręką ludzką
13
ty ; kiedyś to w przydrożnych formacjach skalnych widzieli ludzie sylwetki 12 artefakt – znalezisko archeologiczne:
świętych, twarze Jezusa i Marii na szybach, w przebarwieniach fabrycznych, przedmiot (proste narzędzie, ozdoba)
będące dziełem pracy ludzkiej; okre-
w płatach smogu. Relikwie natury; sztuka cudowna spod niczyjej ręki. Teraz ślenie „naturalny artefakt” zawiera we-
14
mamy żywokryst. Acheiropoietos oznacza rzecz niewykonaną ludzkimi rękami. wnętrzną sprzeczność
[...] Bo kto mi poda nazwisko twórcy Katedry? Kto mi wskaże architekta, 13 pieta – obraz lub rzeźba przedstawia-
z którego zamysłu powstała ta porażająca wyobraźnię kompozycja kształtów? jące Marię z martwym Chrystusem
Komu złożyć hołd? Programiści żywokrystu wiedzieli jedynie, czym Katedra 14 relikwie – szczątki ciał lub przedmioty
ma n i e być: zakreślili warunki brzegowe. Katedra jako taka nie istniała należące do osób uznanych za świę-
w ich myślach. Kto zatem jest autorem tego dzieła sztuki? tych

Kadr z filmu Katedra, reż. Tomasz
Bagiński, 2002

193