Page 68 - przyroda 4

4.3 Układ oddechowy

Podejmij temat z Dlaczego oddychamy?
z Jak długo można wytrzymać bez oddechu?

Ciekawe! Po co oddychamy?
Bez oddechu jesteśmy w stanie Nasz pierwszy oddech wykonujemy zaraz po urodzeniu i powtarza­
wytrzymać 1–2 minuty. Po tym cza- my tę czynność przez całe życie. W ten sposób pobieramy znajdujący
sie we krwi wzrasta niebezpiecznie
ilość dwutlenku węgla i mózg daje się w powietrzu tlen. Tlen jest potrzebny, aby uwolnić ze strawionych
nam sygnał do wdechu. składników pokarmowych (cukrów i tłuszczów) energię niezbędną do
wykonywania różnych czynności: biegania, uczenia się, a nawet spa­
Ciekawe! nia. Bez tlenu pokarm jest bezużyteczny, a komórki umierają. Pod­
Spirometria to badanie, które czas uzyskiwania energii ze strawionego pokarmu powstaje zbędny
pozwala określić, ile powietrza organizmowi i szkodliwy dla niego w nadmiarze dwutlenek węgla,
mieści się w płucach oraz jak ono który jest usuwany podczas wydechu. Wymianę gazów między or­
przepływa przez płuca i drogi od- ganizmem a środowiskiem – pobieranie tlenu i usuwanie dwutlenku
dechowe. Służy ocenie pracy płuc. węgla – umożliwia nam układ oddechowy.

Jak jest zbudowany układ oddechowy?
Układ oddechowy składa się z jamy nosowej, gardła, krtani, tchawicy, oskrzeli (zwanych drogami
oddechowymi) oraz płuc. Wdychane powietrze, zanim trafi do płuc, pokonuje wszystkie wymienione
wcześniej odcinki dróg oddechowych; tam zostaje ogrzane, nawilżone, a także oczyszczone z kurzu i in­
nych zanieczyszczeń dzięki rzęskom, które pokrywają wnętrze dróg oddechowych. Z oskrzeli powietrze
trafi a do płuc, które są zbudowane z milionów drobnych pęcherzyków.

Więcej na temat

Kaszel, kichanie, ziewanie i czkawka
1. 2.
W czynności wymienione w tytule jest zaangażowany układ
oddechowy. Kaszel (1) to silny i szybki wydech, podczas którego są
usuwane zanieczyszczenia z dróg oddechowych lub płuc. Kichanie
(2) to silny wydech oczyszczający nos. Ziewanie (3) to głęboki wdech,
który dostarcza organizmowi dodatkową porcję tlenu. Czkawka (4)
to powtarzający się skurcz przepony (mięśnia poniżej klatki piersio-
wej) i wdech, który pojawia się, gdy np. szybko jemy. 3. 4.

66

07.10.2022 11:56:33
1007_883353_przyroda_KL4_2022_LIFTING_DRUK.indd 66 07.10.2022 11:56:33
1007_883353_przyroda_KL4_2022_LIFTING_DRUK.indd 66