Page 164 - wos 8

Suwerenność narodu

władza sprawowana przez przedstawicieli narodu władza sprawowana bezpośrednio przez naród

We współczesnych państwach zamieszkuje bardzo wielu Najważniejszą instytucją władzy bezpośredniej jest referendum.
obywateli mających prawa wyborcze, a procesy rządzenia W referendum ogólnokrajowym (o lokalnym była mowa
są niezwykle skomplikowane. Trudno jest zatem oczekiwać, w dziale IV) pełnoletni obywatele decydują o najistotniejszych
że na co dzień wszyscy obywatele będą uczestniczyć dla państwa sprawach. Może je zarządzić Sejm lub Prezydent
w sprawowaniu władzy. Stosuje się więc system RP za zgodą Senatu. Referendum ma charakter wiążący,
przedstawicielski – decyzje państwowe w imieniu narodu czyli konieczne jest wdrożenie w życie jego rezultatów, jeśli
podejmują wybierani przez obywateli przedstawiciele zwani w głosowaniu wzięła udział więcej niż połowa obywateli
deputowanymi. W Polsce reprezentantami narodu są zarówno uprawnionych do głosowania, a za określoną opcją (na „tak”)
posłowie, jak i senatorowie. opowiedziała się większość głosujących.

Do form mieszanych w RP należy prawo inicjatywy ludowej. Konstytucja umożliwia złożenie projektu ustawy (z pewnymi
zastrzeżeniami, jak w przypadku ustawy budżetowej) przez co najmniej 100 tysięcy obywateli.

Realizacja zasady suwerenności narodu w praktyce.

• trójpodział władz – różni myśliciele i teoretycy państwa od wieków po-
szukiwali najlepszej formy uporządkowania władzy państwowej. Jedna
z koncepcji zakładała wydzielenie trzech władz, z których każda ma swoje
organy państwowe: ustawodawczej – stanowiącej prawo, wykonawczej
– wprowadzającej prawo w życie, i sądowniczej – kontrolującej przestrze-
ganie obowiązującego prawa. Twórcą tej zasady był osiemnastowieczny
Monteskiusz (1689–1755) – właściwie filozof Monteskiusz, należący do grona krytyków władzy absolutnej
Charles-Louis Montesquieu (czyt. szarl francuskich królów. W zamyśle Monteskiusza rozdzielenie podejmowania
lui mąteskje), francuski filozof, prawnik i realizacji decyzji pomiędzy różne organy miało zapobiec tyranii i prze-
i pisarz epoki oświecenia, autor dzieła ciwdziałać łamaniu praw człowieka. Poszczególne władze powinny bo-
„O duchu praw”, w którym dokonał
analizy znanych ówcześnie form wiem wzajemnie się równoważyć, kontrolować i hamować, a przy tym ze
ustrojowych. sobą współpracować. Według francuskiego filozofa w ten sposób powin-
no funkcjonować sprawiedliwe państwo, rozumiane jako dobro wspólne
wszystkich obywateli, chroniące wszystkie fundamentalne wolności i pra-
wa człowieka, takie jak: przyrodzona godność, wolność i równość. Z uwagi
na liczne zalety trójpodziału władz współczesne państwa demokratyczne,
w tym Polska, przyjęły w większości ten model sprawowania rządów,

Trójpodział władz
w Polsce

władza ustawodawcza władza wykonawcza władza sądownicza

Prezydent
Sejm i Senat i Rada Ministrów sądy i trybunały
Monteskiusz.

162