Page 165 - wos 8

• republikańska forma rządów – państwo polskie od momentu odzy- Ciekawe!
skania niepodległości w 1918 r. jest republiką. Stanowi o tym art. 1. Jednym z najsłynniejszych władców
Konstytucji RP. Zapisano w nim, że Rzeczpospolita Polska jest dobrem w Europie był Ludwik XIV, za którego rzą-
wspólnym wszystkich obywateli. Można zatem stwierdzić, że państwo jest dów we Francji, w XVII w. nastąpił szczyt
„własnością” wszystkich osób politycznie do niego przynależących, a nie absolutyzmu (nieograniczonej władzy).
prywatnym dobrem jakiegoś władcy, który ma nad tym państwem wła- O swoich rządach Ludwik XIV zwykł ma-
wiać: „Państwo to Ja”.
dzę najwyższą. Obywatele mogą decydować o tym, kto będzie rządził. To
z ich woli i w ich imieniu rządzący kierują państwem. Najwyższe władze,
z głową państwa na czele – prezydentem, wybierane są na określoną
kadencję, czyli ustalony czas sprawowania urzędu, Kadencja – ustalony przez prawo
• pluralizm polityczny – w świetle tej zasady w Polsce, podobnie jak okres pełnienia funkcji (urzędu) przez
w innych państwach demokratycznych, mogą funkcjonować różnorodne urzędnika pochodzącego z wyboru.
siły polityczne (partie polityczne, organizacje społeczno-polityczne, związ-
ki zawodowe itp.), wyrażające interesy grup społecznych. Gwarantem
zasady pluralizmu politycznego jest z jednej strony Konstytucja Rzeczy-
pospolitej Polskiej, z drugiej zaś – wolność środków społecznego przeka-
zu. Wolne media mogą prezentować różne stanowiska i idee polityczne.
Szczególna rola w realizacji zasady pluralizmu politycznego przypada
partiom rywalizującym o władzę i kształtującym politykę państwa. Grani- Ciekawe!
ce pluralizmu politycznego wyznacza art. 13., który głosi, że zakazane jest
istnienie organizacji odwołujących się do totalitarnych metod działania,
głoszących nienawiść rasową i narodowościową,
• państwo prawa – ta zasada oznacza, że organy władzy państwowej
w Rzeczypospolitej powinny działać wyłącznie na podstawie i w grani-
cach ustanowionego prawa. Obowiązkiem polskich władz jest utrzymanie
w państwie porządku konstytucyjnego. Zasadę państwa prawa często roz-
budowuje się o gwarancję praw i wolności jednostki, konieczność prze-
strzegania przepisów prawa przez obywatela oraz respektowania prawa W okresie komunizmu w Polsce nie było
pluralizmu politycznego. Rządy w latach
międzynarodowego. Podsumowując, zasada państwa prawa głosi, że obo- 1948–1989 sprawowała Polska Zjedno-
wiązujące prawo ma charakter nadrzędny, wiąże rządzących i wyznacza czona Partia Robotnicza (PZPR) oraz
granice postępowania obywateli. podlegające jej organizacje.

Więcej na temat

Monarchia

Ze względu na przyjętą formę rządów oprócz republik wyróżnia się jeszcze
monarchie, w których głowa państwa (król, cesarz itp.) dziedziczy władzę i pełni
ją najczęściej dożywotnio. We współczesnych monarchiach europejskich (jak
np. Wielka Brytania) monarchowie pełnią w zasadzie funkcje reprezentacyjne
i nie mają realnego wpływu na politykę państwa, stąd powiedzenie: „Król Królowa brytyjska Elżbieta II
panuje, ale nie rządzi”. z mężem Filipem.

163