Page 62 - wos 8

• Wolność twórczości artystycznej i naukowej oraz wolność ko-
rzystania z dóbr kultury
Każdy ma swobodę twórczości, np. w dziedzinie sztuki, literatury, muzyki,
kinematografii, a także swobodę badań naukowych i ogłaszania ich wyników
oraz udziału w życiu kulturalnym (np. korzystania z kin, teatrów, muzeów).
• Prawo do ochrony konsumentów
Prawo to nakłada na władze publiczne obowiązek ochrony konsumen-
tów (także użytkowników, najemców) przed działaniami zagrażającymi ich
W Polsce artyści mają
zagwarantowaną swobodę zdrowiu, prywatności i bezpieczeństwu oraz przed nieuczciwymi praktykami
twórczości, która nie może jednak rynkowymi.
w sposób jednoznaczny naruszać W grupie praw, która znalazła się w tej części Konstytucji RP, uwzględnio-
moralności publicznej oraz praw
i wolności innych osób. no również informację o prawach dziecka i prawach rodziny. Innym prawem,
do którego odnosi się art. 74., jest prawo do życia w czystym i bezpiecz-
nym środowisku.

W skrócie

Prawa i wolności człowieka i obywatela zawarte zostały w II rozdziale Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z 1997 r.

Konstytucja dzieli przysługujące człowiekowi i obywatelowi prawa i wolności na: osobiste, polityczne, ekonomiczne,
socjalne i kulturalne. W tych ostatnich uwzględnia też prawa ekologiczne.

Oprócz takich fundamentalnych praw i wolności, jak: prawo do życia, wolności i nietykalności osobistej, wolności
słowa, prawo do własności, Konstytucja RP wyszczególnia szereg innych praw dotyczących życia i działania
człowieka: osobistego, rodzinnego, państwowego, gospodarczego, kulturalnego.

Czy już umiesz?

1 Wymień przynajmniej dwa prawa i dwie wolności osobiste zawarte w Konstytucji RP, które nie mogą być nigdy
ograniczane. Uzasadnij, dlaczego są one nienaruszalne.
2 Uzasadnij, że dzięki przysługującym prawom i wolnościom politycznym człowiek może mieć wpływ na życie
publiczne.

3 Wybierz jedno, najważniejsze według ciebie, prawo z grupy praw i wolności ekonomicznych, socjalnych
i kulturalnych. Uzasadnij swój wybór w pięciu zdaniach.

4 Powiedz, jakie prawa zobrazowano na poniższych ilustracjach. Do której grupy praw zalicza je Konstytucja RP?

A B C D E
5 Zastanówcie się w grupach, w jakich sytuacjach państwo może ograniczać prawa i wolności człowieka. Podajcie
pięć przykładów takich sytuacji. Uzasadnijcie każdy wybór.

60