Page 58 - wos 8
P. 58
3.2. Prawa i wolności w Konstytucji RP
Podejmij temat z Jak sądzisz, czy zgodnie z prawem można poddać torturom kogoś, kto nie
chce ujawnić informacji dotyczących zagrożenia bezpieczeństwa państwa?
Prawa i wolności osobiste
Prawa i wolności osobiste unormowane zostały w art. 38.–56. Konstytu-
cji RP. Niektóre z nich znalazły swoje odzwierciedlenie także w przepisach
ustawowych. Ich podstawowym założeniem jest ochrona jednostki przed
nieuzasadnioną ingerencją władz państwa lub innych ludzi w jej życie oso-
biste i rodzinne. Spośród wszystkich wyszczególnionych praw tego rodzaju
na uwagę zasługują przede wszystkim:
• Prawo do życia
Konstytucja gwarantuje prawną ochronę życia, a z unormowań ustawo-
wych wynika, że jest to także ochrona życia poczętego. Tego prawa nie moż-
na ograniczyć nawet w czasie stanu wojennego i stanu wyjątkowego.
• Zakaz poddawania eksperymentom naukowym
Eksperymenty naukowe (np. medyczne) nie mogą być prowadzone na
człowieku bez dobrowolnie wyrażonej zgody. Osobie, która chce wziąć udział
w eksperymencie, należy przedstawić wszystkie jego pozytywne i negatywne
Prawo do życia w Polsce obejmuje skutki. Może ona wycofać się z eksperymentu na każdym etapie. Tego zakazu
także ochronę życia poczętego. nie można ograniczyć nawet w czasie stanu wojennego i stanu wyjątkowego.
• Zakaz tortur
Obejmuje on zakaz poddawania torturom, okrutnemu, nieludzkiemu lub
poniżającemu traktowaniu i karaniu oraz stosowania kar cielesnych. Wynika
to z unormowań międzynarodowych. Tego zakazu nie można ograniczyć na-
wet w czasie stanu wojennego i stanu wyjątkowego.
• Prawo do wolności i nietykalności osobistej
Tylko na podstawie ustawy można pozbawić kogoś wolności lub ją ograni-
czyć, dokonać zatrzymania lub tymczasowego aresztowania. Prawo to może
zostać ograniczone w stanie klęski żywiołowej. Każdy pozbawiony wolności
powinien być traktowany w sposób humanitarny i tego prawa nie można ogra-
niczyć nawet w czasie stanu wojennego i stanu wyjątkowego.
• Prawo do sprawiedliwego sądu
Każdy ma prawo do sprawiedliwego i jawnego rozpatrzenia sprawy bez
nieuzasadnionej zwłoki przez właściwy, niezależny, bezstronny i niezawisły
Wolności można pozbawić kogoś sąd; wyjątkowo może mieć miejsce wyłączenie jawności (np. ze względu na
tylko na podstawie przepisów zagrożone bezpieczeństwo państwa czy konieczność ochrony życia prywat-
obowiązującego prawa. Osobie
bezprawnie pozbawionej wolności nego), ale wyrok zawsze ogłaszany jest publicznie. Tego prawa nie można
przysługuje odszkodowanie. ograniczyć nawet w czasie stanu wojennego i stanu wyjątkowego.
56
