Page 15 - biologia 7
P. 15

Połączenia kości

          Kości są połączone ze sobą w sposób nieruchomy lub ruchomy. Ruchome po-
          łączenia są nazywane stawami (il. 1.4). Stawy różnią się od siebie liczbą two-  Staw – ruchome połączenie kości.
          rzących je kości, a także zakresem ruchów, które umożliwiają.  Dla przykładu   Szew – nieruchome połączenie kości.
          staw łokciowy należy do stawów zawiasowych i umożliwia jedynie zginanie
          oraz prostowanie ręki. Z kolei staw barkowy pozwala na ruch kończyny gór-  Ciekawe!
          nej w wielu płaszczyznach i jest zaliczany do stawów kulistych (il. 1.5). W spo-
          sób nieruchomy, za pomocą szwów, są połączone ze sobą m.in. kości czaszki.







          Torebka stawowa – otacza
          nasady kości tworzących
          staw; chroni go przed            kość
          zwichnięciem                                     Chrząstka stawowa –       Kości czaszki niemowlęcia są połączo-
                                                           pokrywa nasady kości      ne miękką błoną z tkanki łącznej. Taka
                                                                                     budowa umożliwia przedostanie się
                                                                                     główki dziecka przez kanał rodny mat-
                                                           Jama stawowa – znajduje   ki podczas porodu, a także rozwój jego
                                           kość            się pomiędzy kośćmi;      mózgu w pierwszych miesiącach ży-
                  Błona maziowa –                          jest wypełniona mazią,
                  wytwarza maź                             która chroni je przed     cia.  Te miękkie  spojenia  w głowie  nie-
                                                           uszkodzeniem              mowlęcia  są  nazywane  ciemiączkami.
                                                                                     Największe jest ciemiączko przednie,
                                                                                     w górnej części czaszki. Z czasem po-
                                                                                     wstaje tkanka kostna, a kości czaszki  łą-
         1.4    Budowa stawu                                                         czą się nieruchomo.


                                                                                             Staw ramienno-łokciowy
                                                                                             Staw ramienno-łokciowy
                                                                                             jest przykładem
                                                                                             jest przykładem stawu
                                                                                             zawiasowego – umożliwia
                                                                                             zawiasowegowego
                                                                                             zawiaso
                                                                                             zginanie i prostowanie ręki.
                                                                                             zginanie i prostowanie ręki.
                                                                                             Powierzchnia wypukła ma
                                                                                             Powierzchnia wypukła ma
                                                                                             kształt walca, który pasuje
                                                                                             kształt walca, który pasuje
                                                                                             do odpowiednio wciętej
            Staw barkowy jest                                                                panewki.
            przykładem stawu
            kulistego – umożliwia
            on m.in. ruch
            obrotowy
            ręki i jej
            przywodzenie
            do tułowia. Jedna
            powierzchnia stawowa
            jest wypukła (ma kształt                                                         Staw promieniowo-
            fragmentu kuli), druga zaś                                                       -łokciowy jest przykładem
            jest wklęsła, tworząc                                                            stawu obrotowego.
            tzw. panewkę.                                                                    Umożliwia on przekręcanie
                                                                                             przedramienia. Panewkę
                                                                                             tworzy wcięcie kości
                                                                                             łokciowej, które obejmuje
                                                                                             głowę kości promieniowej.
         1.5    Przykładowe rodzaje stawów

                                                                                   13



                                                                                                              06.12.2022   16:38:21
   1206_883350_biologia_kl7_LIFT_DRUK.indd   13                                                               06.12.2022   16:38:21
   1206_883350_biologia_kl7_LIFT_DRUK.indd   13
   10   11   12   13   14   15   16   17   18   19   20