Page 18 - biologia 7

Więcej na temat

Ludzkie szkielety sprzed wieków jako źródło wiedzy

Szkielety w odpowiednich warunkach, np. w głębokich warstwach ziemi,
mogą przetrwać bardzo wiele lat. Jeden z najstarszych został odnaleziony we
Włoszech, w miejscowości Altamura . Jego wiek szacuje się na 130–170 tys. lat.
Cechą charakterystyczną tego szkieletu są m.in. łuki brwiowe znacznie wydat-
niejsze niż u współczesnych ludzi.
Inny unikatowy obiekt został znaleziony w 2016 r. we wraku statku, który
zatonął ponad 2000 lat temu między Kretą a Peloponezem. Mimo upływu tak
długiego czasu, a także działania wody wiele kości zachowało się w dobrym
stanie. Cenny eksponat jest wykorzystywany w badaniach naukowych, które
służą uzyskaniu informacji na temat zmian w budowie ciała człowieka w ciągu
setek lat.
Najstarszym tego rodzaju znaleziskiem na obszarze Polski jest szkielet
Człowieka z Janisławic, odkryty w 1937 r. i datowany na 6500 lat. Dzięki osią-
gnięciom współczesnej nauki wydrukowano trójwymiarową kopię tego szkie-
letu. Jest ona pokazywana na różnych wystawach, podczas gdy oryginał służy
do badań naukowych.

Człowiek z Janisławic

W skrócie

W skład szkieletu człowieka wchodzą: kręgosłup, czaszka i klatka
piersiowa, tworzące szkielet osiowy, a także szkielety kończyn i obręczy.

Kości są połączone ruchomo (za pomocą stawów) lub nieruchomo.
Stawy umożliwiają ruch kości względem siebie, a zarazem chronią
połączone kości przed uszkodzeniem.

Czy już umiesz? Sprawdź się!

1 Krótko wyjaśnij, jaką rolę w układzie ruchu odgrywają kości, a jaką – stawy.
2 Podaj, do której części szkieletu człowieka należą poniższe struktury:
a) klatka piersiowa, b) kość guziczna, c) paliczki, d) obojczyk.

Ciekawe! 3 Zapoznaj się z ilustracjami budowy miednicy kobiety i miednicy mężczyzny
na s. 15. Opisz różnicę między nimi i na podstawie dostępnych źródeł
Szkielet stanowi ok. 1/6 masy ciała doro- wyjaśnij, z czego ona wynika.
słego człowieka – u kobiety jego masa
wynosi mniej więcej 10 kg, u mężczyzny 4 W dostępnych źródłach sprawdź, co to są atlas i obrotnik. Wyjaśnij, jaką
– 12 kg. rolę odgrywają w organizmie człowieka.

16

06.12.2022 16:38:29
1206_883350_biologia_kl7_LIFT_DRUK.indd 16
1206_883350_biologia_kl7_LIFT_DRUK.indd 16 06.12.2022 16:38:29