Page 227 - biologia 7

Regulacja zaopatrzenia w tlen

Zwierzęta nie mogą żyć bez tlenu. Poziom tego gazu w organizmie jest pre-
cyzyjnie kontrolowany i zależy od aktualnego zapotrzebowania. Za regula-
cję tego mechanizmu odpowiada układ nerwowy, który koordynuje działanie
układu oddechowego (il. 8.11). Przy zwiększonym wysiłku, np. podczas upra-
wiania sportu, mięśnie potrzebują więcej energii niż podczas odpoczynku.
Wzrasta więc zapotrzebowanie na tlen, który jest niezbędny do jej wytworze-
nia. Objawia się to np. przyspieszonym oddechem. Częstsze wdechy i wyde-
chy (intensywna wymiana gazowa w płucach) przynoszą dodatkową korzyść
– w ten sposób z organizmu są usuwane większe ilości dwutlenku węgla, który
powstał podczas intensywnej pracy mięśni.
Tlen jest potrzebny także podczas wysiłku umysłowego, który jest pro-
cesem wymagającym dostarczania energii. Mózg ma dużą wrażliwość na
niedotlenienie. Przy zbyt niskim poziomie tlenu w organizmie odczuwamy
zmęczenie, gorzej przyswajamy wiedzę. Gdy zaś tlenu zabraknie, może dojść
do omdlenia. Pamiętajmy zatem, żeby pracować i uczyć się w dobrze prze-
wietrzonym pomieszczeniu.

CO 2
w płynie mózgowo-
-rdzeniowym
CO we krwi
2

Informacja z naczyń krwionośnych
dociera do rdzenia przedłużonego.

Ośrodki
Receptory w rdzeniu oddechowe
przedłużonym wykrywają w rdzeniu przedłużonym Receptory w naczyniach
wzrost stężenia pobudzają mięśnie krwionośnych
CO w płynie międzyżebrowe wykrywają wzrost
2
mózgowo-rdzeniowym. i przeponę do skurczu. stężenia CO we krwi.
2

Wzrasta liczba ruchów oddechowych;
Wzrasta liczba ruchów oddechowych;
po intensywnej wentylacji płuc
następuje spadek poziomu CO we krwi
2
i w płynie mózgowo-rdzeniowym.

8.11 Układ nerwowy odpowiada za regulację poziomu tlenu w organizmie

225

06.12.2022 16:43:45
1206_883350_biologia_kl7_LIFT_DRUK.indd 225 06.12.2022 16:43:45
1206_883350_biologia_kl7_LIFT_DRUK.indd 225