Page 17 - biologia 8

helisa DNA

białka

chromatyna

centromer ramię chromosomu


 chromatyda


 chromatyda

chromosom

1.5 Cząsteczki DNA budujące chromosomy występują w kompleksach ze specjalnymi białkami – tworzą w ten sposób
chromatynę

Liczba chromosomów w komórce jest charakterystyczna dla każdego ga-
tunku. Określa się ją jako kariotyp. W komórkach ludzkich jest obecnych
46 chromosomów, z których 2 decydują o płci – u mężczyzny X i Y lub
u kobiety X i X. W związku z tym są one nazywane chromosomami
płci. Pozostałe 44 chromosomy są nazywane autosomami. Jedna połowa
chromosomów w komórkach ludzkich pochodzi od matki, a druga – od ojca
(il. 1.6). Autosomy zestawu matczynego mają swoje odpowiedniki autosomów
w zestawie ojcowskim. Chromosomy te mają taką samą wielkość i kształt; za-
wierają także geny kodujące te same cechy ułożone w tej samej kolejności.
Takie „bliźniacze” chromosomy są określane jako chromosomy homolo-
giczne. Chromosomy płci różnią się budową. Chromosom Y jest mniejszy od
chromosomu X i zawiera mniej genów. Organizmy i budujące je komórki, któ-
re zawierają 2 zestawy chromosomów (ojcowski i matczyny), są określane jako
diploidalne i oznaczane 2n. Organizmy i komórki, które zawierają 1 zestaw
chromosomów są określane jako haploidalne i oznaczane 1n. Przykładem
haploidalnych komórek ludzkich są gamety, które zawierają 23 chromo­
somy. Haploidalne mogą być także np. zarodniki i strzępki grzybów.

15