Page 58 - biologia 8
P. 58
Wszystkie cechy kształtowane ewolucyjnie są zapisane w genach i przeka-
zywane potomstwu. Cechy nabywane w czasie życia nie podlegają ewolucji
biologicznej. Jednak dziedziczony może być sposób i czas włączania się ge-
nów do działania. Czasem bardzo ważne jest środowisko życia, którego pa-
rametry mogą spowodować działanie pewnych genów lub ich zablokowanie.
Co ciekawe, taki wzór aktywności genów może zostać utrwalony i przekazany
potomstwu. Cechy środowiska mogące mieć duże znaczenie to temperatura,
ilość i jakość pożywienia (il. 2.16 ), warunki życia i stres.
2.17 Królowa pszczół i robotnice
mogą być identyczne pod
względem genetycznym, ale mają Dobór naturalny jest mechanizmem ewolucji
inny wygląd i pełnią odmienne Środowisko stawia przed organizmami określone wymagania. Niektóre cechy
funkcje. Wyzwalaczem różnego
działania genów i przyjmowanej są bardziej przydatne w danych warunkach niż inne. Przykładowo toleran-
funkcji jest dawka pokarmu. cja pewnych pokarmów albo dłuższy język mogą zapewnić przewagę grupie
Królowa jest stale karmiona jednych osobników nad tymi, które nie mają tych cech. Oznacza to, że grupa
mleczkiem pszczelim, a larwy
robotnic – tylko przez bardzo ta ma większe szanse na przeżycie, osiągnięcie wieku rozrodczego i wydanie
krótki czas bardziej licznego potomstwa.
W ten sposób cechy mniej korzystne są eliminowane. Z czasem cechy
przydatne w danym czasie i miejscu dzięki dziedziczeniu upowszechniają się.
Mówimy, że te organizmy są lepiej dostosowane do środowiska.
Dzięcioły to ptaki znane z tego, że potrafią kuć w drewnie. W ten sposób
zdobywają pożywienie i tworzą dziuple służące im do rozrodu. Mają stopy
z pazurami umożliwiającymi im wczepienie się w korę, a także ogon pod-
pierający ciało – dzięki czemu ich pozycja na drzewie jest stabilna (il. 2.18).
Mocny dziób i długi język służy im do wyciągania larw owadów spod kory.
Czaszka jest połączona z dziobem w nietypowy sposób. Tuż za dziobem ptaki
te mają gąbczasty obszar amortyzujący uderzenia.
Jak to się stało, że wymienione cechy pojawiły się u dzięciołów? Zapewne
w ich genomie nastąpiły zmiany warunkujące budowę kończyn, zakrzywienie
pazurów czy sztywność piór. Osobniki dziedziczące te cechy potrafiły szybko
wykuć w drzewie dziuplę i stawały się sprawniejsze w zdobywaniu pokarmu.
Dzięki temu były lepiej odżywione i miały więcej potomstwa niż ptaki mniej
sprawne w tej czynności.
Dobór naturalny – zmiany cech Opisany mechanizm działania ewolucji to jeden z przejawów doboru
organizmów zwiększające ich naturalnego. Można go rozumieć jako „wybór” tych organizmów, które
dostosowanie do lokalnych warunków sobie lepiej radzą z wyzwaniami życia. Przeżywają one, a ich linie rodowe
środowiska. Miarą tego dostosowania się rozrastają. W efekcie w środowisku przybywa osobników mających ze-
jest liczba zdrowych potomków.
staw cech ułatwiających życie w danych warunkach. Dobór działa najsilniej
w miejscu ubogim w pokarm i niestabilnym. Przykładowo niektóre owady
giną bezpotomnie, bo z powodu wiosennych wahań temperatury nie wykieł-
kowały rośliny, których nektarem się żywią. Mówimy, że presja selekcyjna jest
wtedy większa. W takich warunkach mogą przetrwać jedynie gatunki o dużej
tolerancji na zmiany i pozbawione dużych wymagań co do zasobów, takich
jak pokarm czy schronienie.
56
