Page 174 - 883351_podrecznik chemia_kl7_nowaPP

Proces rozpuszczania w wodzie

Rozpuszczanie substancji w wodzie nie jest reakcją chemiczną, ponieważ
nie powstają tu nowe związki chemiczne. Jest to nic innego jak wnikanie drobin
jednej substancji pomiędzy drobiny drugiej. Jak już wcześniej wspomnieliśmy,
woda przez swoją dipolową budowę jest bardzo dobrym rozpuszczalnikiem.
Nie jest ona jednak rozpuszczalnikiem uniwersalnym. Słabo rozpuszczają się
w niej odczynniki pochodzenia organicznego (np. benzyna, tłuszcze), natomiast
bardzo dobrze substancje, w których występują wiązania jonowe – np. pod-
czas rozpuszczania się soli kuchennej w wodzie biegun ujemny cząsteczki wody
ustawia się w pobliżu kationu Na , natomiast biegun dodatni cząsteczki wody
+
−
6.3 Dyfuzja substancji stałej ustawia się w pobliżu anionu Cl . Mieszaniny składające się z rozpuszczalnika
i wody (np. wody) i substancji rozpuszczonej nazywamy roztworami.

Doświadczenie 30.

Porównanie rozpuszczalności soli kuchennej, żelatyny i piasku w wodzie
Sprzęt: probówki, korki, statyw na probówki, łyżeczki, pipeta Pasteura z podziałką

Odczynniki: woda, sól kuchenna, żelatyna, piasek
Wykonanie: sól żelatyna piasek
• Do trzech probówek dodaj takie 1
same ilości wody, maksymalnie do
2
wysokości naczynia.
• Następnie do kolejnych probówek
dodaj porównywalne ilości,
odpowiednio: soli kuchennej,
żelatyny, piasku (maksymalnie pół
łyżeczki).
• Po zamknięciu probówek korkami
dokładnie wstrząśnij całością. woda woda woda
Obserwacje: W pierwszej probówce po dodaniu białych kryształów soli kuchennej do wody ciecz pozostaje bezbarwna.
Substancja stała zanika. Ciecz w probówce jest przezroczysta (klarowna).
W drugim naczyniu żelatyna po wprowadzeniu do wody tworzy bezbarwną ciecz przypominającą
w konsystencji wodnisty kisiel. Część drobin żelatyny pozostaje na dnie naczynia, na powierzchni tworzy się
biała piana, która po jakimś czasie zanika. Po dokładnym obejrzeniu cieczy można zauważyć, że wewnątrz
pływają małe bezbarwne „paproszki”.
W trzeciej probówce piasek po dodaniu do wody opada na dno, ciecz przybiera jasnobrązowe zabarwienie.
Wnioski: W pierwszej probówce sól kuchenna rozpuściła się całkowicie, stworzyła z wodą mieszaninę jednorodną
(homogeniczną). W tym przypadku nie jesteśmy w stanie odróżnić składników po zmieszaniu. Taką
mieszaninę nazywamy roztworem właściwym. Natomiast przykład zawartości probówki drugiej i trzeciej
pokazuje, że jesteśmy w stanie odróżnić składniki – powstały mieszaniny niejednorodne (heterogeniczne).
Żelatyna z wodą na pierwszy rzut oka wygląda jak mieszanina jednorodna, dopiero po przyjrzeniu się,
zauważamy, że składniki można od siebie odróżnić. Taki układ nazywamy koloidem. Mieszanina piasku
z wodą to zawiesina, ponieważ drobiny piasku w porównaniu z drobinami żelatyny są o wiele większe.

172