Page 55 - 883351_podrecznik chemia_kl7_nowaPP

2.2 Układ okresowy pierwiastków chemicznych – wprowadzenie

Podejmij temat

Jak myślisz, o czym informują
umieszczone na ilustracji obok
numery od 1 do 18 oraz od 1 do 7?
Czy poszczególne pierwiastki
chemiczne można poprzestawiać?

Tablica, która wprowadziła porządek
W XIX w. rosyjski uczony Dymitr Mendelejew uporządkował poznane w jego czasach pierwiastki chemiczne. Usze-
regował je według mas atomów i podobieństw we właściwościach. Powstała w ten sposób tablica, która jest podstawą
wykorzystywanego dziś układu okresowego pierwiastków chemicznych.

Jak zbudowany jest układ okresowy pierwiastków chemicznych?

W układzie okresowym, poza znanymi ci już symbolami pierwiastków chemicznych, znajduje się wiele dodatkowych
informacji. Nauczmy się je odczytywać. Okresy (w układzie okresowym) są tworzone przez wiersze, mają one numery
od 1 do 7. Pierwiastki chemiczne leżące wzdłuż tego samego okresu mają różne właściwości.

1 18
1 H 2 He
1 grupy główne
Wodór Hel
1,01 2 grupy poboczne 13 14 15 16 17 4,00
3 Li 4 Be okresy 5 B 6 C 7 N 8 O 9 F 10 Ne
2
Lit Beryl Bor Węgiel Azot Tlen Fluor Neon
6,94 9,01 10,81 12,01 14,01 15,99 19,00 20,18
11 Na 12 Mg 13 Al 14 Si 15 P 16 S 17 Cl 18 Ar
3
Sód Magnez Glin Krzem Fosfor Siarka Chlor Argon
23,00 24,31 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 26,98 28,09 30,97 32,07 35,45 39,95
19 K 20 Ca 21 Sc 22 Ti 23 V 24 Cr 25 Mn 26 Fe 27 Co 28 Ni 29 Cu 30 Zn 31 Ga 32 Ge 33 As 34 Se 35 Br 36 Kr
4
Potas Wapń Skand Tytan Wanad Chrom Mangan Żelazo Kobalt Nikiel Miedź Cynk Gal German Arsen Selen Brom Krypton
39,10 40,08 44,96 47,87 50,94 52,00 54,94 55,85 58,93 58,69 63,55 65,39 69,72 72,61 74,92 78,96 79,90 83,80
37 Rb 38 Sr 39 Y 40 Zr 41 Nb 42 Mo 43 Tc 44 Ru 45 Rh 46 Pd 47 Ag 48 Cd 49 In 50 Sn 51 Sb 52 Te 53 I 54 Xe
5
Rubid Stront Itr Cyrkon Niob Molibden Technet Ruten Rod Pallad Srebro Kadm Ind Cyna Antymon Tellur Jod Ksenon
85,47 87,62 88,91 91,22 92,91 95,94 97,91 101,07 102,91 106,42 107,87 112,41 114,82 118,71 121,76 127,60 126,90 131,29
55 Cs 56 Ba 57 La 72 Hf 73 Ta 74 W 75 Re 76 Os 77 Ir 78 Pt 79 Au 80 Hg 81 Tl 82 Pb 83 Bi 84 Po 85 At 86 Rn
6
Cez Bar Lantan Hafn Tantal Wolfram Ren Osm Iryd Platyna Złoto Rtęć Tal Ołów Bizmut Polon Astat Radon
132,91 137,33 138,91 178,49 180,95 183,84 186,21 190,23 192,22 195,08 196,97 200,59 204,38 207,20 208,98 208,98 209,99 222,02
87 Fr 88 Ra 89 Ac 104 Rf 105 Db 106 Sg 107 Bh 108 Hs 109 Mt 110 Ds 111 Rg 112 Cn 113 Nh 114 Fl 115 Mc 116 Lv 117 Ts 118 Og
7
Frans Rad Aktyn Rutherford Dubn Seaborg Bohr Has Meitner Darmsztadt Roentgen Kopernik Nihon Flerow Moskow Liwermor Tenes Oganeson
223,02 226,03 227,03 261,11 263,11 265,12 264,10 269,10 268,10 281,10 280 285 284 289 288 292 294 294
2.4 Układ okresowy, którego fragment graficznie przedstawiono w formie tabeli. W każdej komórce zapisany jest symbol
jednego pierwiastka chemicznego. Pełna wersja układu zamieszczona jest na końcu podręcznika

53