Page 58 - 883351_podrecznik chemia_kl7_nowaPP

2.3 Masa atomowa, masa cząsteczkowa

Podejmij temat

Czy dwie kule wykonane z takich samych
materiałów i o tej samej objętości mają
identyczną masę?
A jak jest z atomami? Czy atomy różnią
się między sobą masą?

Co to jest jednostka masy atomowej?
Zbadano, że atomy pierwiastków chemicznych mają bardzo małe rozmiary,
a co za tym idzie, również małą masę. Najlżejszym i najmniejszym ze wszyst-
kich jest atom wodoru. Dla porównania: jeden atom złota ma większą masę –
waży tyle, ile 197 atomów wodoru. Atom wodoru waży 1 u, co w przeliczeniu
na gramy daje wynik 1,66 ∙ 10 g. Ze względu na małą masę atomów niewy-
–24

godne jest stosowanie jednostki masy takiej jak gram. Dlatego wprowadzono
jednostkę, która informuje o wadze atomu danego pierwiastka chemicznego,
Jednostka masy atomowej (u) nazywamy ją jednostką masy atomowej (u).
(z ang. unit [czytaj junit] ‘jednostka’)
1 u ≈ 1,66 ∙ 10 g Jaką masę ma atom danego pierwiastka chemicznego?
–24

Masa atomowa – masa atomu Każdy atom ma swoją masę. Oczywiście masa atomowa ma inną wartość
wyrażona w jednostkach masy dla sodu, potasu, chloru czy bromu. Zależy ona od składu izotopowego da-
atomowej (u). Jest to średnia masa nego pierwiastka chemicznego (pojęcie izotopu wprowadzimy na kolejnych
atomów danego pierwiastka lekcjach). Do jej odczytania wykorzystujemy układ okresowy – jest to liczba
chemicznego z uwzględnieniem jego
składu izotopowego. z przecinkiem, zapisywana najczęściej pod nazwą danego pierwiastka che-
micznego.
Do wykonania obliczeń w niektórych zadaniach na lekcjach chemii nie-
zbędne będzie skorzystanie z masy atomowej. Odczytujemy ją dla konkretne-
go pierwiastka chemicznego z układu okresowego i zaokrąglamy do całości,
stosując reguły matematyczne.
Z lekcji matematyki wiesz, że ułamki dziesiętne możemy zaokrąglać do
Ciekawe!
części dziesiętnych, setnych itd. Zaokrąglając liczbę do całości, patrzymy na
Poza masą atomową, atomy pierwiast- pierwszą cyfrę po przecinku. Jeśli znajduje się tam cyfra od 0 do 4, to zaokrą-
ków chemicznych charakteryzują się
również promieniem atomu. Promienie glamy ją z niedomiarem, np. 12,3 ≈ 12. Jeśli to cyfra od 5 do 9, wtedy za-
atomów poszczególnych pierwiastków okrąglamy z nadmiarem, np. 12,7 ≈ 13. Aby uniknąć błędów w obliczeniach,
rosną wraz ze wzrostem masy atomowej zaokrąglamy np. masę atomową chloru, która wynosi ok. 35,45 u, do części
(w tej samej grupie). dziesiętnych, czyli 35,45 u ≈ 35,5 u.

56