Page 56 - 883351_podrecznik chemia_kl7_nowaPP

Ciekawe! Grupy są tworzone przez kolumny układu okresowego i oznaczone nu-
Grupy układu okresowego, oprócz nu- merami od 1 do 18. Pierwiastki chemiczne leżące w tej samej grupie naj-
merów, mają również swoje nazwy. częściej mają podobne do siebie właściwości. Grupy 1 i 2 oraz od 13 do 18
Tworzymy je od nazwy pierwszego pier- są nazywane grupami głównymi, natomiast grupy od 3 do 12 to grupy
wiastka chemicznego w danej grupie. poboczne (il. 2.4). Na lekcjach chemii w szkole podstawowej będziemy się
Np. grupa 2 to berylowce, bo rozpoczy- 1 zajmowali głównie pierwiastkami chemicznymi, które znajdują się w grupach 18
nający ją pierwiastek chemiczny to be-
H
ryl − Be. Wyjątkowo 1 grupa to litowce, głównych. He
1
1
a nie jak można by się spodziewać − Podziału na grupy i okresy dokonał Niels Bohr (czytaj nils bor), któremu 2
wodorowce. Wodór zawdzięczamy obecny wygląd układu okresowego. Hel
1,01 2 13 14 15 16 17 4,00
liczba atomowa
Li
Jak określić położenie pierwiastków chemicznych w układzie okresowym? Mg symbol pierwiastka chemicznego B C N O F Ne
Be
2 3 4 12 5 6 7 8 9 10
Lit
Bor
Przykład 4. 6,94 Beryl nazwa pierwiastka chemicznego Magnez masa atomowa, u 10,81 Węgiel Azot Tlen Fluor Neon
14,01
19,00
24,31
9,01
12,01
15,99
20,18
Mg
Na
Odczytaj z układu okresowego położenie wapnia. Al Si P S Cl Ar
3 11 12 13 14 15 16 17 18
Sód Magnez Glin Krzem Fosfor Siarka Chlor Argon
Etap Rozwiązanie 3 4 5 6 7 1 8 9 10 11 12
22,99 24,31 26,98 28,09 30,97 32,07 35,45 39,95
numer Mg
1
1. Odszukaj w układzie K Ca Sc Ti V Cr Mn Fe grupy Co Ni Cu Zn Ga Ge As Se Br Kr 112
Tennessine
23
okresowym wapń, 4 19 Potas 20 Wapń 21 Skand 22 Tytan Wanad 24 25 Mangan 26 2 27 Kobalt 28 Nikiel 29 Miedź 30 Cynk 31 Gal 32 33 Arsen 34 Selen 35 Brom 36 262,11
Krypton
Chrom
Żelazo
German
o symbolu 39,10 44,96 47,87 50,94 52,00 54,94 55,85 58,93 58,69 63,55 65,39 69,72 Mg 74,92 78,96 Mg Mg Mg Mg Mg Mg

83,80
79,90
72,61
2
chemicznym Ca. Rb Sr Y Zr Nb Mo Tc Ru Rh Pd Ag Cd In 112 Tennessine Sb Te 112 I 112 Tennessine 112 Tennessine 112 112 112
Tennessine
Tennessine
Tennessine
Sn
Tennessine
Xe
262,11
5 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 262,11 262,11 262,11 262,11 262,11 262,11
53
54
2. Określ położenie wapnia, Pierwiastek chemiczny o nazwie Niob Molibden Technet Ruten Rod Pallad Srebro Kadm Ind Cyna Antymon Tellur Mg Mg Mg Mg Mg Mg
Cyrkon
Rubid
Stront
Jod
Ksenon
Itr
pamiętając, że grupy 85,47 wapń i symbolu chemicznym Ca 92,91 95,94 97,91 3 101,07 102,91 106,42 107,87 112,41 114,82 118,71 121,76 127,60 112 126,90 112 Tennessine 112 Tennessine 112 112 112
91,22
87,62
88,91
131,29
Tennessine
Tennessine
Tennessine
Tennessine
to kolumny (), a okresy Cs położony jest w 2 grupie Ta W Os Ir Pt Au Hg Tl Pb Bi Po 262,11 262,11 Rn 262,11 262,11 262,11 262,11
Hf
La
Ba
At
Mg
564 okresie układu okresowego.
to wiersze ( ). 6 55 i w 57 72 73 74 75 Re 76 20 Ca 77 Mg 78 Mg Mg 80 Mg 81 Mg Mg Mg Mg 84 Mg 85 Mg Mg Mg Mg Mg Mg
83
79
82
86
numer okresu
112
112
112
Cez Bar Lantan Hafn Tantal Wolfram Ren 4 Osm Wapń 112 112 Platyna 112 Złoto 112 Rtęć 112 Tal 112 Tennessine 112 Bizmut Polon 112 Astat 112 Tennessine 112 Tennessine 112 112 112
Radon
Ołów
Iryd
Tennessine
Tennessine
Tennessine
Tennessine
Tennessine
Tennessine
Tennessine
Tennessine
Tennessine
Tennessine
Tennessine
Tennessine
Tennessine
207,20
132,91 137,33 138,91 178,49 180,95 183,84 186,21 190,23 192,22 195,08 262,11 196,97 262,11 200,59 262,11 204,38 262,11 262,11 208,98 262,11 208,98 209,99 262,11 222,02 262,11 262,11 262,11 262,11
262,11
262,11
262,11
262,11
262,11
Mg
Mg
Mg
Ds
Rg
Mt
Fl
Og
Lv
Ts
Fr Ra Ac Rf Db Sg Bh 112 Mg Hs Mg 112 Mg 112 Mg 112 Mg 112 Mg Cn 112 Nh 112 Mg 112 Mg Mc 112 Mg 112 Mg 112 Mg 112 Mg 112 Mg 112 Mg 112 Mg
112
112
112
7 87 88 89 104 105 106 107 Tennessine Tennessine 109 Tennessine 110 Tennessine Tennessine Tennessine 113 Tennessine Tennessine Tennessine Tennessine 116 Tennessine Tennessine Tennessine Tennessine Tennessine Tennessine Tennessine
118
117
108
112
111
115
114
Tennessine
Moscovium
Flerow
Frans Rad Aktyn Rutherford Dubn Seaborg Bohr 262,11 Has 262,11 Meitner Darmsztadt 262,11 Kopernik Nihonium 262,11 262,11 262,11 Liwermor Tennessine 262,11 262,11 262,11 262,11
262,11
Oganesson 262,11
Roentgen 262,11
262,11
262,11
262,11
262,11
262,11
223,02 226,03 227,03 261,11 263,11 265,12 264,10 269,10 268,10 281,10 280 285 284 289 288 292 294 294
Co to jest liczba atomowa? Mg Mg Mg Mg Mg Mg Mg Mg Mg Mg Mg Mg Mg Mg Mg Mg Mg Mg
112 112 112 112 112 112 112 112 112 112 112 112 112 112 112 112 112 112
Tennessine
Eu
Tennessine
Ce
Dy
Yb
Pr
Lu
Tennessine
Nd
Tennessine
Ho
Tennessine
Pm
Sm
Tennessine
Gd
Uszeregowanie pierwiastków przez Gdy spojrzymy na jeden „kafelek” układu okresowego, skupiamy się na infor- Tennessine Tennessine Tennessine Tb Tennessine Tennessine Tennessine Er 262,11 Tm Tennessine Tennessine Tennessine Tennessine Tennessine Tennessine
262,11
262,11
262,11
262,11
262,11
262,11
262,11
262,11
262,11
262,11
262,11
262,11
262,11
262,11
262,11
262,11
262,11
61
64
68
59
71
macjach dotyczących konkretnego pierwiastka chemicznego. Zapoznajmy się
Mendelejewa pozwoliło mu przewidy- metale 58 Cer Prazeodym 60 Mg Mg 62 Samar 63 Europ Mg Mg 65 Terb Mg 66 Mg 67 Holm Mg Erb Mg 69 Tul 70 Mg Mg Mg Mg Mg Mg
Mg
Mg
Mg
Mg
Dysproz
Promet
Iterb
Gadolin
Neodym
Lutet
1
112
112
112
wać właściwości pierwiastków, których z oznaczeniami potrzebnymi nam na chwilę obecną. 144,24 112 144,91 Tennessine 150,36 112 151,96 112 157,25 112 158,93 112 162,50 112 Tennessine 112 167,26 Tennessine 168,93 112 173,04 112 Tennessine 112 Tennessine 112 112 112 18
112
112
174,97
140,91
164,93
140,12
Tennessine
Tennessine
Tennessine
Tennessine
Tennessine
Tennessine
Tennessine
Tennessine
Tennessine
Tennessine
Tennessine
Tennessine
Tennessine
jeszcze nikt nie odkrył (właściwości sub- 262,11 262,11 262,11 262,11 262,11 262,11 262,11 262,11 262,11 262,11 262,11 262,11 262,11 262,11 262,11 262,11 262,11 262,11
stancji prostych powtarzają się okreso- niemetale Th Pa U Np Pu Am Cm Bk Cf Es Fm Md No Lr
91
wo w grupach). 90 Tor Protaktyn 92 93 Neptun 94 Pluton 95 Ameryk 96 Kiur 97 Berkel 98 99 100 Ferm 101 102 Nobel 103
Einstein
Mendelew
Kaliforn
Lorens
Uran
symbol pierwiastka 232,04 231,04 238,03 237,05 244,06 243,06 247,07 247,07 251,08 252,09 257,10 258,10 259,10 262,11
chemicznego H He
liczba atomowa 1 1 2
(liczba porządkowa)
Wodór nazwa pierwiastka Hel
chemicznego 13 14 15 16 17
2
masa atomowa, u 1,01 4,00
liczba atomowa
54
Li Be Mg symbol pierwiastka chemicznego B C N O F Ne
2 3 4 12 5 6 7 8 9 10
Lit Beryl nazwa pierwiastka chemicznego Magnez Bor Węgiel Azot Tlen Fluor Neon
6,94 9,01 24,31 masa atomowa, u 10,81 12,01 14,01 15,99 19,00 20,18
Na Mg Al Si P S Cl Ar
3 11 12 13 14 15 16 17 18
Sód Magnez Glin Krzem Fosfor Siarka Chlor Argon
22,99 24,31 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 26,98 28,09 30,97 32,07 35,45 39,95
K Ca Sc Ti V Cr Mn Fe Co Ni Cu Zn Ga Ge As Se Br Kr
4 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36
Potas Wapń Skand Tytan Wanad Chrom Mangan Żelazo Kobalt Nikiel Miedź Cynk Gal German Arsen Selen Brom Krypton
39,10 44,96 47,87 50,94 52,00 54,94 55,85 58,93 58,69 63,55 65,39 69,72 72,61 74,92 78,96 79,90 83,80
Rb Sr Y Zr Nb Mo Tc Ru Rh Pd Ag Cd In Sn Sb Te I Xe
5 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54
Rubid Stront Itr Cyrkon Niob Molibden Technet Ruten Rod Pallad Srebro Kadm Ind Cyna Antymon Tellur Jod Ksenon
85,47 87,62 88,91 91,22 92,91 95,94 97,91 101,07 102,91 106,42 107,87 112,41 114,82 118,71 121,76 127,60 126,90 131,29
Cs Ba La Hf Ta W Re Os Ir Pt Au Hg Tl Pb Bi Po At Rn
6 55 56 57 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86
Cez Bar Lantan Hafn Tantal Wolfram Ren Osm Iryd Platyna Złoto Rtęć Tal Ołów Bizmut Polon Astat Radon
132,91 137,33 138,91 178,49 180,95 183,84 186,21 190,23 192,22 195,08 196,97 200,59 204,38 207,20 208,98 208,98 209,99 222,02
Fr Ra Ac Rf Db Sg Bh Hs Mt Ds Rg Cn Nh Fl Mc Lv Ts Og
7 87 88 89 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118
Frans Rad Aktyn Rutherford Dubn Seaborg Bohr Has Meitner Darmsztadt Roentgen Kopernik Nihonium Flerow Moscovium Liwermor Tennessine Oganesson
223,02 226,03 227,03 261,11 263,11 265,12 264,10 269,10 268,10 281,10 280 285 284 289 288 292 294 294
Ce Pr Nd Pm Sm Eu Gd Tb Dy Ho Er Tm Yb Lu
58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71
metale Cer Prazeodym Neodym Promet Samar Europ Gadolin Terb Dysproz Holm Erb Tul Iterb Lutet
140,12 140,91 144,24 144,91 150,36 151,96 157,25 158,93 162,50 164,93 167,26 168,93 173,04 174,97
niemetale Th Pa U Np Pu Am Cm Bk Cf Es Fm Md No Lr
90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103
Tor Protaktyn Uran Neptun Pluton Ameryk Kiur Berkel Kaliforn Einstein Ferm Mendelew Nobel Lorens
232,04 231,04 238,03 237,05 244,06 243,06 247,07 247,07 251,08 252,09 257,10 258,10 259,10 262,11