Page 119 - chemia_k8

Doświadczenie 23.

Odróżnianie węglowodoru nasyconego (butanu) od nienasyconego (etynu)

Sprzęt: trzy probówki, statyw na probówki, klamerki, korek pełny, nasadka do odprowadzania gazów, wężyk do infuzji
lub słomka z bełkotką, pipety Pasteura z podziałką

Odczynniki: butan (gaz z zapalniczki), acetylen (etyn) otrzymany w wyniku reakcji węglika wapnia i wody, woda bromowa
(metoda otrzymywania w Więcej na temat)

Wykonanie:
• Do dwóch probówek wlej po 1−2 cm wody bromowej.
3
• Do pierwszej probówki z wodą bromową wpuść niewielką ilość butanu (zapalniczkę przechyl do wylotu naczynia,
nie dotykając pokrętła, wciśnij przycisk, odczekaj 20 sekund). Następnie zamknij probówkę korkiem i wstrząśnij
zawartością naczynia.
3
• Do trzeciej probówki wlej 2−3 cm wody, wrzuć 2−3 małe fragmenty węglika wapnia (wielkości ziaren grochu). Następnie
szybko zamknij probówkę nasadką do odprowadzania gazów podłączoną do wężyka z bełkotką.
• Bełkotkę umieść w probówce z wodą bromową. Acetylen należy przepuszczać przez roztwór zawierający brom
przez 2−3 minuty.
• Porównaj zabarwienia zawartości probówek po przepuszczeniu przez nie gazów.

acetylen
butan

woda węglik wapnia woda
bromowa i woda bromowa

Obserwacje: W probówce z butanem nawet po wymieszaniu pozostaje ciecz o herbacianej barwie. W drugiej probówce,
po przepuszczeniu acetylenu, ciecz o barwie herbacianej (pomarańczowej) odbarwia się.

Wnioski: W warunkach doświadczenia butan nie reaguje z bromem, natomiast acetylen odbarwia roztwór
zawierający brom, czyli zachodzi reakcja chemiczna (opisana w Więcej na temat na następnej stronie).

Przyłączanie bromu
Reakcjom przyłączania bromu (bądź chloru) ulegają wszystkie węglowodory
nienasycone, zarówno alkeny, jak i alkiny. Taki typ reakcji nazywamy fl uorow-
cowaniem. Podczas reakcji przyłączania bromu zawsze zaobserwujemy stop-
niowe rozjaśnienie lub całkowite odbarwienie roztworu zawierającego brom.
W doświadczeniach szkolnych będziemy stosować wodę bromową.

117

10.06.2021 11:49:50
0610_881399_chemia_kl8_podrecznik_DRUK.indd 117
0610_881399_chemia_kl8_podrecznik_DRUK.indd 117 10.06.2021 11:49:50