Page 117 - chemia_k8
P. 117

3.7      Właściwości węglowodorów





          Podejmij temat                      z   Czym się różnią między sobą węglowodory?
                                              z   Czy alkeny i alkiny są do siebie podobne?
                                              z   Czy podobna budowa cząsteczek węglowodorów determinuje podobne
                                                  właściwości chemiczne?





          Właściwości chemiczne
          Właściwości  chemiczne  to  są  te  właściwości  substancji,  które  wykazujemy
          w trakcie zachodzenia reakcji chemicznych. Należy do nich przede wszystkim
          palność, czyli uleganie reakcji spalania. Inna właściwość chemiczna to smak
          substancji,  badany  za  pomocą  bezpośredniego  jej  kontaktu  z  receptorami
          zmysłu smaku. Kolejną właściwością jest reaktywność, czyli interakcja z in-
          nymi substancjami. Czasami jest ona spełniona pod wpływem specyfi cznych
          warunków, takich jak zmiana temperatury lub użycie katalizatora. Ostatnią,
          wyjątkową, właściwością chemiczną jest toksyczność, czyli negatywny wpływ
          substancji na żywe komórki, prowadzący do nieodwracalnych zaburzeń ich
          funkcji życiowych. Sprawą oczywistą jest, że ze względu na niebezpieczne
          dla zdrowia właściwości nie będziemy określali np. smaku. Skupimy się na
          reaktywności chemicznej.                                                   3.15    Brom w warunkach
                                                                                     normalnych jest ciemną, brunatną
          Właściwości chemiczne – interakcje z innymi substancjami                   cieczą o ostrym i nieprzyjemnym
          Reaktywność chemiczna to zdolność związków lub pierwiastków chemicznych    zapachu przypominającym zapach
                                                                                     chloru. Ma stosunkowo niską
          do reakcji chemicznych z innymi związkami lub pierwiastkami chemicznymi.   temperaturę wrzenia. Dla przykładu
          Węglowodory nasycone i nienasycone zachowują pewną reaktywność w sto-      – w temperaturze pokojowej nad
          sunku do fl uorowców, czyli pierwiastków znajdujących się w 17 grupie układu   cieczą unoszą się brunatne opary
          okresowego. Przykładami takich substancji są: fl uor, chlor, brom. Wszystkie te
          pierwiastki w stanie wolnym występują w postaci cząsteczkowej, czyli dwuato-
          mowej. Oznacza to, że ich wzory sumaryczne zapisujemy w postaci: F , Cl ,
                                                                          2
                                                                               2
          Br . Reaktywność alkanów względem fl uorowców jest możliwa, ale musimy
            2
          zapewnić mieszaninie specjalne warunki. Alkeny i alkiny reagują z niektóry-
          mi fl uorowcami (np. wybuchowo z fl uorem). Najczęściej spotykane to reak-
          cje z wodą bromową. Znana jest również woda chlorowa, mniej popularna
          ze względu na brak możliwości obserwacji wyraźnej, spodziewanej zmiany
          barwy. Jest to roztwór bardzo blady w kolorze, przypominający wręcz bez-    3.16    Woda bromowa to
          barwną ciecz. Przeprowadzimy doświadczenie, które potwierdzi wspomniane     inaczej wodny roztwór bromu.
          zależności, czyli wypróbujemy reakcję fl uorowcowania. Zanim ją przeprowa-  Jej zabarwienie zależy od ilości
          dzimy, przeanalizujmy metodę otrzymywania wody bromowej − niezbędnego      niemetalu w mieszaninie. Przy
                                                                                     małym stężeniu barwa jest
          odczynnika w tym eksperymencie. Obok przedstawiono zdjęcia prezentujące     herbaciana, przy większym odcień
          barwę czystego bromu (il. 3.15) i jego rozcieńczoną postać (il. 3.16).     się intensyfi kuje

                                                                                   115



                                                                                                              10.06.2021   11:49:48
   0610_881399_chemia_kl8_podrecznik_DRUK.indd   115
   0610_881399_chemia_kl8_podrecznik_DRUK.indd   115                                                          10.06.2021   11:49:48
   112   113   114   115   116   117   118   119   120   121   122