Page 40 - chemia_k8

Doświadczenie 8.

Badanie zmian barwy uniwersalnych papierków wskaźnikowych w kontakcie z mieszaniną wody i różnych
wodorotlenków

Sprzęt: dolna część szalki Petriego, łyżeczki
Odczynniki: zwilżony wodą uniwersalny papierek wskaźnikowy, wodorotlenki: sodu, wapnia, glinu
Wykonanie:
wodorotlenek
• Połóż na dolnej części glinu
szalki Petriego trzy kawałki wodorotlenek
uniwersalnego papierka wapnia
wskaźnikowego (pamiętaj, wodorotlenek
sodu
żeby były zwilżone wodą).
• Dosyp na każdy kawałek
szczyptę stosownych substancji:
na pierwszy wodorotlenku sodu, zwilżony wodą
uniwersalny
na drugi wodorotlenku wapnia, papierek
na trzeci – wodorotlenku glinu. wskaźnikowy

Obserwacje: Po dosypaniu substancji stałych zwilżony wodą uniwersalny papierek wskaźnikowy z żółtozielonego
staje się:
• niebieski w przypadku wodorotlenku sodu i wodorotlenku wapnia,
• żółtozielony (nie zmienia barwy) w przypadku wodorotlenku glinu.
Wnioski: Wodorotlenek sodu (pierwiastka 1 grupy układu okresowego) i wodorotlenek wapnia (pierwiastka 2 grupy)
tworzą zasady. Roztwory te wykazują odczyn zasadowy. Wodorotlenek glinu jest nierozpuszczalny –
praktycznie nie rozpada się na jony.

Wodorotlenki trudno rozpuszczalne i nierozpuszczalne innych grup niż 2 gru-
pa układu okresowego w większości nie tworzą zasad – dlatego równań dyso-
cjacji dla nich nie będziemy zapisywali. Wtedy odczyn roztworu wodnego jest
zbliżony do obojętnego. Wodorotlenek wapnia jest również trudno rozpusz-
czalny. Tworzy jednak zasadę (il. 1.17), która w wodzie występuje w postaci
kationów wapnia i anionów wodorotlenkowych, zgodnie z zapisem:

Ca(OH) H O Ca 2+ + 2OH –
2
2

 Nierozpuszczona część związku, pozostająca na dnie naczynia, to wodorotle-

–
Ca i 2OH  nek wapnia o wzorze sumarycznym Ca(OH) . W przypadku osadu większość
2+
2
 jonów pozostaje w sieci krystalicznej substancji stałej i nie jest uwalniana do

 wody. Właśnie dlatego, operując nazwą wodorotlenek wapnia, należy być

Ca(OH) 
2 bardzo precyzyjnym. Przypomnijmy z klasy siódmej, że klarowny, bezbarwny,

nasycony roztwór wodorotlenku wapnia nazywamy zwyczajowo wodą wa-
1.17 Osad znajduje się na pienną. Gdyby nie zaznaczono, że jest to klarowna ciecz, ktoś mógłby pomy-
dnie naczynia, malinowa barwa
roztworu fenoloftaleiny dowodzi lić roztwór z osadem i przygotować niewłaściwy odczynnik. Z pewnością taki
obecności zasady wapniowej układ nie pozwoliłby wykryć np. tlenku węgla(IV) w wydychanym powietrzu.
38

10.06.2021 11:47:56
0610_881399_chemia_kl8_podrecznik_DRUK.indd 38
0610_881399_chemia_kl8_podrecznik_DRUK.indd 38 10.06.2021 11:47:56