Page 140 - 881414_FIZYKA_podrecznik_kl_8_PP_fiipbook
P. 140

Obliczanie czasu i przykładowe szybkości

        Ze wzoru na wartość prędkości możesz również obliczyć czas, w którym ciało przebywa ruchem jednostajnym dro-
        gę s. Przypomnij sobie, jak należy przekształcić wzór:
                                                            s
                                                         v =   / · t
                                                            t
                                                       v · t = s / : v
                                                           t =  v s

           Jak wiesz, różne ciała poruszają się z różnymi szybkościami, ale żadne z nich nie może osiągnąć prędkości równej
        lub większej od szybkości światła w próżni. Szybkość ta wynosi w przybliżeniu 300 000  km .
                                                                                         s
        Tabela 10. Przykładowe wartości prędkości spotykane w przyrodzie


                           Wartość prędkości w przybliżeniu                       Wartość prędkości w przybliżeniu
            Przykład                                               Przykład
                               w ( )            w ( )                                 w ( )             ( )
                                                   km
                                  m
                                                                                                         km
                                                                                         m
                                                    h
                                                                                         s
                                                                                                         h
                                   s
              ślimak           0,0015            0,0054             sprinter           10                36
               ryba              1                3,6                orzeł             24                86
              piechur            1,5              5,4              antylopa            26                94
              mucha              5                18           dźwięk w powietrzu      340              1220
           koń w galopie         8,5              31             światło w próżni   300 000 000      1 080 000 000
        Więcej na temat

               Prędkość jako wielkość wektorowa


        W języku potocznym pojęcia szybkość (wartość prędko-
        ści) używa się zamiennie z pojęciem prędkość. Jednak
        między tymi wielkościami jest różnica. Rozpatrzmy przy-
        kład: z Warszawy wystartował samolot, który poruszał
        się ruchem jednostajnym prostoliniowym z szybkością
            km
        600   h  . Gdzie się znajduje samolot po 1 h lotu?
           Zauważ, że jeśli nie mamy informacji wzdłuż jakiej                                    Warszawa
        prostej i w którą stronę leci samolot, to nie jest możliwe
        podanie miejsca, w którym samolot się znajduje. Trzeba                              s
        byłoby wykreślić okrąg o promieniu s równym przeby-
        tej drodze. Samolot mógłby się znajdować w każdym
        punkcie tego okręgu.
           Aby precyzyjnie podać informację o miejscu samo-
        lotu, należy podać oprócz wartości prędkości jesz-
        cze dodatkowo – wzdłuż jakiej prostej i w którą stronę
        samolot się porusza. Te wszystkie informacje zawiera    0        500       1000 km
        prędkość ciała  v, która jest wielkością wektorową.
           Prędkość informuje nas nie tylko o tym, jak szybko   Długość wektora określa wartość prędkości.
        porusza się ciało, ale również o kierunku i zwrocie ruchu   Kierunek ruchu określa prosta, na której wektor leży.
        ciała.                                                W którą stronę porusza się ciało, wskazuje grot – zwrot wektora.

                                      138
   135   136   137   138   139   140   141   142   143   144   145