Page 145 - 881414_FIZYKA_podrecznik_kl_8_PP_fiipbook

Doświadczenie 39.

Wyznaczamy średnią wartość prędkości przez pomiar odległości i czasu
Niezbędne przedmioty: stoper (np. w telefonie komórkowym), taśma miernicza, kreda

Wykonanie:
• Zorganizuj pod nadzorem nauczyciela zawody sportowe (na boisku sportowym, w sali gimnastycznej lub na korytarzu
szkolnym). Możesz również mierzyć czasy przejazdu samochodów na baterie czy kolejek szynowych.
• Odmierz określony, prostoliniowy odcinek toru i zapisz wynik. Zastanów się, jak określić niepewność pomiarową drogi.
Czy powinna być równa dokładności przymiaru? Czy ma znaczenie, czy mierzysz odcinek 10 m czy 100 m?
• Zmierz czas (najlepiej, aby był mierzony przez 3 osoby jednocześnie), w którym dany zawodnik pokonuje wyznaczony
dystans. Zastanów się, jak określić niepewność pomiaru czasu.
• Dla każdego zawodnika oblicz średnią arytmetyczną wyników pomiaru czasu w sekundach. Podaj wartość zaokrągloną
do pierwszego miejsca po przecinku.
• Oblicz średnią wartość prędkości każdego zawodnika. Wynik podaj w m .
s
• Oblicz niepewność wyznaczenia średniej wartości prędkości, skorzystaj ze wzoru:
∆v śr = ∆v śrmax − ∆v śrmin
2
• Podaj wynik w postaci: v śr ± ∆v śr

W skrócie

W ruchach zmiennych (prostoliniowych i krzywoliniowych) posługujemy się
średnią szybkością (średnią wartością prędkości). Średnia szybkość jest
ilorazem całkowitej drogi (s) i czasu (t), w którym została przebyta. Obliczamy
s
ją ze wzoru: v śr = .
t

Czy już umiesz? Sprawdź się!

1 Przejazd całego okrążenia o długości 5,89 km na torze Formuły 1 zajmuje
samochodowi 2 minuty. Oblicz średnią szybkość bolidu na tym torze.

2 Kierowca został ukarany mandatem za przekroczenie dozwolonej prędkości.
O jaką wartość prędkości chodziło: średnią czy chwilową?

3 Odczytaj z mapy zamieszczonej obok odległość z Chmielnika – przez 11 Oblęgorek 3
Jędrzejów, Chęciny, trasą szybkiego ruchu – do granicy Kielc. Oblicz czas Łopuszno 2 7 2 11
potrzebny do pokonania tej trasy, zakładając, że średnia wartość prędkości 10 8 6 11 11
km 21 12
wynosi 48 . 15 8 7
h Włoszczowa 9 3 KIELCE
15
1
4 W pierwszej sekundzie ciało przebyło drogę 2,6 m, w drugiej sekundzie 4,8 m, Małogoszcz Chęciny 7 2 9 9
a w trzeciej sekundzie 1,6 m. Jaki był to ruch? 22 17 Bilcza
4
a) Oblicz średnią wartość prędkości tego ciała. 23 13
b) Narysuj wykres zależności drogi przebytej przez to ciało od czasu s(t). 20 32
Zaznacz na wykresie drogi przebyte z różnymi szybkościami. Nagłowice 16 16
c) Sporządź wykresy (na jednym układzie współrzędnych) wartości Jędrzejów 1
15
prędkości v 1 (t 1 ), v 2 (t 2 ), v 3 (t 3 ) w każdej sekundzie ruchu oraz średniej 33 Lipnik Chmielnik
wartości prędkości v śr (t). 20 13

143