Page 191 - 881414_FIZYKA_podrecznik_kl_8_PP_fiipbook

kołowrót blok
R r r r
F 2 F 1 F 2 F 1

F · r = F · r
2

1

F · r = F · R
2
1
Kołowrót
Głównym elementem budowy kołowrotu jest walec
o promieniu r, na który nawijana jest linka. Do walca
przytwierdzona jest korba o promieniu obrotu R.
Obracając ją, powodujemy nawijanie się linki na walec Blok
i wyciąganie do góry danego ciężaru F 1 . Obracając Bardzo często używaną maszyną prostą jest blok
korbę, działamy na nią siłą F 2 . nieruchomy. Przy użyciu tej maszyny prostej nie
Zgodnie z prawem równowagi dźwigni: F 1 · r = F 2 · R. zyskujemy na sile, gdyż działa on na zasadzie dźwigni
Z zasady równowagi w kołowrocie korzystamy dwustronnej o jednakowej długości ramion,
w czasie jazdy na rowerze, w którym długości ramienia czyli r 1 = r 2 , a więc F 1 · r 1 = F 2 · r 1 , a stąd F 1 = F 2 .
korby odpowiada odległość pedału od osi obrotu, Szerokie zastosowanie bloku nieruchomego wynika
a promieniowi walca z kołowrotu – promień zębatki, z tego, że przy podnoszeniu ciężarów wygodniej jest
do której przymocowany jest pedał. ciągnąć linę w dół, niż podnosić ciężar w górę.

równia

W wielu wypadkach zamiast podnosić przedmiot o znacznym ciężarze na pewną wysokość, wtacza się go lub wciąga
na tę wysokość po równi pochyłej. Równia pochyła jest to ciało sztywne, którego jedną powierzchnię stanowi płasz-
czyznę ustawioną pod pewnym kątem do kierunku działania siły. Wartość siły F utrzymującej ciało w równowadze na
równi jest tyle razy mniejsza od wartości jego ciężaru F c , ile razy wysokość równi h jest mniejsza od długości równi l.

Zadania
1. Zaproponuj doświadczenie, w którym wyznaczysz za pomocą dźwigni dwustronnej masę nieznanego ciała.
2. Sprawdź przy użyciu siłomierza, jak się zmienia siła potrzebna do wciągnięcia ciała po równi pochyłej
w zależności od kąta jej nachylenia. Porównaj tę siłę z ciężarem ciała.

3. Wyszukaj w internecie lub w innych źródłach informacji na temat maszyn prostych zbudowanych przez
Archimedesa. Przygotuj krótką prezentację na ten temat.
4. Wykorzystaj dźwignie oraz bloczki i zbuduj model dowolnego urządzenia ułatwiającego codzienne czynności.

189