Page 219 - 881414_FIZYKA_podrecznik_kl_8_PP_fiipbook

W każdym z przykładów ciało, które ma energię, wykonuje pracę, a w koń- Ciekawe!
cowym stanie układ nie jest zdolny do wykonania pracy – nie ma energii me-
chanicznej. Aby układ ciał ponownie mógł wykonać pracę, najpierw siła ze-
wnętrzna musi wykonać pracę nad układem lub przynajmniej nad jednym
z ciał układu. Łucznik musi naciągnąć łuk, mężczyzna podnieść młot, a kobieta
– wprawić kulę w ruch. Im większą pracę wykonają siły zewnętrzne,
tym większą energię będzie miał układ ciał i większą pracę, kosz-
tem swojej energii, będzie mógł wykonać.

Przyrost energii mechanicznej układu ciał jest równy pracy sił zewnętrznych,
wykonanych nad układem
ΔE = W Zdjęcie przedstawia urządzenie wyko-
rzystujące energię potencjalną i kine-
tyczną spadającego bijaka. Jest to ka-
far do wbijania np. pali w dno morza.
Rodzaje energii mechanicznej
Energię mechaniczną magazynowaną w różnych ciałach, związaną ze zmia-
ną wzajemnej odległości ciał oddziałujących ze sobą lub odkształconych sprę-
żyście, nazywamy energią potencjalną, a energię wynikającą z ruchu po-
stępowego lub obrotowego ciała nazywamy energią kinetyczną.

W skrócie

Energia określa zdolność ciał do wykonania pracy.
Energię mechaniczną układu ciał można zwiększyć, wykonując nad nim (lub
przynajmniej nad jednym z ciał układu) pracę.
Przyrost energii mechanicznej układu ciał jest równy pracy sił zewnętrznych
wykonanych nad układem: ΔE = W

Czy już umiesz? Sprawdź się!

1 Oceń prawdziwość podanych zdań.
A. Jeśli układ ciał jest zdolny do wykonania pracy, to ma energię
mechaniczną.
B. Energia mechaniczna układu ciał zmniejsza się, gdy siła zewnętrzna
wykonuje nad nim pracę.
C. Im większą pracę wykonają siły zewnętrzne, tym większą energię będzie
miał układ ciał i większą pracę, kosztem swojej energii, będzie mógł
wykonać.

2 Układ ciał tworzy piłka leżąca
na trawie i Ziemia. Zaproponuj
sposób zwiększenia energii
mechanicznej układu.

217