Page 221 - 881414_FIZYKA_podrecznik_kl_8_PP_fiipbook

Doświadczenie 55.

Badamy, od czego zależy wartość energii potencjalnej grawitacji
Niezbędne przedmioty: statyw, pręt (sztywny, mogący się obracać) zakończony haczykiem, mały metalowy klocek
z haczykiem, duży metalowy klocek z haczykiem (np. o czterokrotnie większej masie), można
wykorzystać również np. odważniki 50 g i 200 g, drewniany klocek, kreda

Możesz linijką mierzyć odległości, na jakie przesunął się klocek, ale w tym doświadczeniu nie chodzi o dokonanie
precyzyjnych pomiarów, a jedynie o zauważenie pewnych prawidłowości

Wykonanie:
Część I
• Na statywie umocuj sztywny pręt zakończony haczykiem, który będzie mógł się
obracać wokół punktu zaczepienia.
• Na haczyku pręta zawieś metalowy klocek.
• Ustaw na stole drewniany klocek tak, aby klocek metalowy mógł w niego m
uderzyć (jak na rysunku). h
• Odchyl metalowy pręt z zawieszonym na nim klockiem o pewien kąt w taki
sposób, aby znalazł się na pewnej wysokości względem stołu, i puść go.
Co obserwujesz?
• Zaznacz kredą położenie drewnianego klocka.

Część II
• Teraz zawieś na pręcie metalowy klocek o czterokrotnie większej masie
i powtórz czynności z części I.
• Na końcu zaznacz położenie drewnianego klocka. 4m

h

Część III
• Zawieś na pręcie ponownie metalowy klocek o mniejszej masie.
• Odchyl pręt z klockiem o odpowiednio większy kąt w taki sposób,
aby znalazł się na wysokości dwukrotnie większej niż w części I.
• I tym razem zaznacz położenie drewnianego klocka. m

2h

Obserwacje: Drewniany klocek ulega przesunięciu, a więc spadający metalowy klocek wykonuje nad nim pracę. Najmniej
przesuwa się w części I, a najwięcej – w części II doświadczenia.
Wnioski: Im większe przesunięcie drewnianego klocka, tym większą pracę wykonał spadający metalowy klocek.
Wartość wykonanej pracy jest większa, gdy większa jest masa spadającego klocka lub większa wysokość,
z której on spada.

219