Page 220 - 881414_FIZYKA_podrecznik_kl_8_PP_fiipbook

7.5 Energia potencjalna grawitacji i sprężystości
Podejmij temat
Wybór poziomu zerowego energii
potencjalnej jest sprawą umowną.
Wybieramy poziom odniesienia,
względem którego energia potencjalna
ciała wynosi zero. Wszystkie ciała
umieszczone na zerowym poziomie
odniesienia mają zerową energię
potencjalną.
218
O O Dlaczego nakręcony zegarek chodzi, a nakręcany samochodzik zabawka
jeździ?
Energia potencjalna grawitacji
Energia potencjalna grawitacji związana jest z oddziaływaniem grawitacyj-
nym, np. Ziemia – ciało. Bardzo często zamiast: energia potencjalna układu
Ziemia – ciało używamy określenia: energia potencjalna ciała.
Energię potencjalną grawitacji posiadają wszystkie ciała unoszone
lub znajdujące się na pewnej wysokości nad powierzchnią Ziemi i zdolne
do wykonywania pracy.
Na przykład spiętrzona przez zaporę woda (il. 7.16), spadając, porusza ło-
patki turbiny. Młotek podniesiony do góry, spadając, wbija gwóźdź w deskę.
Wzniesiona w górę siekierka, spadając, rozcina klocek drewna. We wszystkich
tych przypadkach ciała, przechodząc do pierwotnego położenia, wykonują pra-
cę, a ich energia potencjalna grawitacji wówczas maleje. Dla ułatwienia obli-
czeń energię potencjalną ciała leżącego na powierzchni Ziemi względem tej
powierzchni przyjmujemy najczęściej jako równą zeru. Czasami wygodnie jest
przyjąć za poziom zerowy inny dowolny poziom odniesienia, np. podłogę
w pokoju czy powierzchnię szafki (il. 7.17), z którego będziemy podnosić ciało.
7.16 Woda spiętrzona przez zaporę 7.17 Przedmioty umieszczone na
różnych poziomach odniesienia
Od czego zależy energia potencjalna grawitacji?
Zastanówmy się, od czego zależy wartość energii potencjalnej grawitacji.
W tym celu wykonaj doświadczenie.