Page 61 - 881414_FIZYKA_podrecznik_kl_8_PP_fiipbook

Obserwacje:
• W wyniku działania siły kreda i lód kruszą się – rozsypują na drobne kawałki. Jeśli uda się zmienić ich kształt (pokruszyć
je), nie powracają już do swojej pierwotnej postaci.
• W wyniku działania siły gąbka i gumka zostają ściśnięte. Zachowują się podobnie do sprężyny. Ciała te łatwo powracają
do swojej pierwotnej postaci po ustaniu działania sił.
• Plastelina i drut miedziany zmieniają swoje kształty. Poprzez odpowiednie działanie można nadać im ich pierwotne
kształty. Same do nich nie powracają.
• Nie udało się zgnieść ani złamać drewnianego klocka i stalowego gwoździa.

Wniosek:
• Kreda i lód są ciałami kruchymi.
• Gąbka, gumka i sprężyna są ciałami sprężystymi.
• Plastelina i drut miedziany są ciałami plastycznymi.

kreda gąbka plastelina

Kruchość, sprężystość i plastyczność nie są stałymi cechami. Stal w temperaturze pokojowej może być sprężysta,
a w wysokiej temperaturze staje się plastyczna. Cechę tę wykorzystują kowale w kuźniach. Podobnie jest z gliną, z któ-
rej można formować różne kształty, wykorzystując jej plastyczność. Po wypaleniu staje się krucha.
Różnorodne właściwości ciał stałych wykorzystuje się w życiu codziennym. Substancje dobiera się tak, aby jak
najlepiej spełniały swoje określone funkcje.

Właściwości cieczy
Cieczami są: woda, olej, mleko, sok, benzyna. Sprawdzimy, czym się różnią właściwości cieczy od właściwości ciał
stałych.

Doświadczenie 15.

Badamy, czy ciecze mają określony kształt i określoną objętość oraz czy łatwo zmienić objętość cieczy
Niezbędne przedmioty: kilka naczyń o różnych kształtach, menzurka, strzykawka, zabarwiona woda (dla lepszej
obserwacji)

Wykonanie:
• Nalej do menzurki określoną ilość zabarwionej wody, np. 100 ml.
• Przelej ciecz do drugiego naczynia, a potem z drugiego do następnego itd. Co powiesz o kształcie i objętości cieczy
w poszczególnych naczyniach?
• Na końcu przelej ciecz ponownie do menzurki i sprawdź jej objętość.
• Nabierz zabarwionej wody do strzykawki, zatkaj jej wylot palcem i spróbuj nacisnąć tłok strzykawki tak, aby zmienić
objętość cieczy.

Obserwacje: Wniosek:
• Ciecz można przelewać, łatwo zmieniać jej kształt. • Ciecze przyjmują kształty naczyń, w których się
• Woda przyjmuje kształt naczynia, w którym się znajduje. znajdują.
• Ciecz ma określoną objętość. • Ciecze mają określoną objętość, którą trudno zmienić.
• Nie można zmienić objętości cieczy. Są trudno ściśliwe, a praktycznie – nieściśliwe.

59