Page 117 - geografia 8

(z dużą amplitudą temperatury powietrza i mniejszą sumą opadów). Przyjrzyj się, jak na opisane elementy klimatu
wpływają ośrodki ciśnienia atmosferycznego (ośrodki baryczne) występujące nad Kanadą zimą i latem (il. 3.18).
Na południu kraju ciągnie się równoleżnikowo pas upraw rolnych (il. 3.16). Jest to ściśle powiązane z warun-
kami klimatycznymi (klimatem umiarkowanym ciepłym) i występowaniem żyznych gleb, np. brunatnych, pło-
wych, czarnoziemów. Uprawie sprzyja korzystne ukształtowanie terenu, tj. rozległe, równinne obszary stepów,
zwanych tutaj preriami (il. 3.16). Użytki rolne – grunty orne, łąki, pastwiska, sady i ogrody – zajmują niecałe 10% tery-
torium Kanady. Większość stanowią nieużytki – ponad 50% (w tym obszary w klimacie okołobiegunowym) – oraz lasy.

80° 60°
120° 100° 80°
140° 120° 100° 80° 60° 40° 20° 20° 140° 140° 120° 100° 80° 60° 60° 40° 40° 20° 20°
40°
120° 100°
140°
Biegun
ROSJA północny 1005 0 1000 2000 km ROSJA 1010 Biegun
północny
20° 60° Suma opadów 180° 60° 20° 60°
atmosferycznych
180°
60°
1010 100° Grenlandia N 140° 100° Grenlandia 1010 60°
140°
1015
W
1010
N 1005 1200 mm 1015
W 995
1010
600 ośrodki baryczne 1010 N
KANAD A 300 WN (W – wyż, N – niż) 40° KANAD A
180 kierunki wiatrów 1015 40°
60
1015 izobary (linie łączące punkty
40° OTTAWA 40° 1015 o jednakowych wartościach W OTTAWA 40°
40°
STANY ciśnienia atmosferycznego), 1020 1015 STANY
wartość ciśnienia
ZJEDNOCZONE atmosferycznego w hPa 1025 1025 ZJEDNOCZONE
1020
140° A 120° 100° 80° 20° 140° B 120° 100° 80° 20°
100°
80°
120°
3.18 Ośrodki baryczne i opady w Kanadzie: zimą (A) i latem (B)
Zimą nad północno-zachodnią Kanadą powstaje i długo Latem nad północno-wschodnią Kanadą tworzy się rozległy
zalega ośrodek wyżowy – Wyż Kanadyjski. Zimne, Niż Północnokanadyjski (il. 3.18). Dlatego o tej porze roku
a czasem bardzo mroźne, powietrze przemieszcza się przeważają wiatry południowe. Przynoszą one z południa
w kierunku południowym. Proces ten ograniczają góry. ciepłe, czasem nawet gorące, masy powietrza. Powoduje
Powietrze to przynosi mroźną pogodę. Powoduje ona to wzrost temperatury powietrza, co niekiedy przyczynia się
utrzymywanie się grubej, nawet kilkumetrowej, pokrywy do powstania niszczących lasy rozległych pożarów.
śnieżnej. Największe sumy opadów w tym półroczu notuje Najwyższe opady notuje się na wybrzeżach i na południu,
się na zachodnim wybrzeżu (na co wpływają ciepłe prądy najniższe – jak w półroczu zimowym – w głębi lądu, gdzie
morskie i łańcuch Kordylierów), najniższe – w środkowej z powodu barier górskich nie docierają masy powietrza
części kontynentu. znad oceanów.
Północne granice (zasięgi) upraw oraz lasów – pomijając Kordylie- Ciekawe!
ry – znacznie dalej w stronę bieguna sięgają na zachodzie Kanady (il. 3.16).
W środkowej części kraju rolnictwo ograniczają bardzo mroźne i śnieżne zimy,
a także upalne i niezbyt deszczowe lata (kontynentalna odmiana klimatu).
Główne uprawy rolne stanowią: pszenica, jęczmień, owies, rzepak
i buraki cukrowe. Państwo jest też największym na świecie producentem
syropu klonowego. Gospodarstwa rolne Kanady, zwane farmami, są Syrop klonowy pozyskuje się z rosną-
wielkoobszarowe (zajmują średnio ok. 200 ha), towarowe (produkcja jest cych w Kanadzie trzech gatunków klo-
nów. Tradycja jego produkcji pochodzi
przeznaczona na sprzedaż), wysoko zmechanizowane, najczęściej także z czasów prekolumbijskich, ale obecne
wysoko wyspecjalizowane, tzn. produkcja dotyczy jednego rodzaju uprawy metody są bardziej nowoczesne. Liść
lub chowu jednego gatunku zwierząt. klonu jest symbolem kraju.

115

02.07.2021 14:51:23
0702_881426 _geografia_kl8_DRUK.indd 115
0702_881426 _geografia_kl8_DRUK.indd 115 02.07.2021 14:51:23